COP29 Barış için de Çağrı Yapacak

Azerbaycan’da yapılacak COP29 İklim Zirvesi’nin düzenleyicileri, yeşil sorunlar üzerine yapılacak işbirliğinin, aynı zamanda küresel gerilimi ve ihtilaf halindeki ülkeler arasındaki sorunları da gidermeye yönelik önemli bir adım teşkil edeceğini düşünerek “Cop Ateşkesi”nin uygulanmasını umut ediyor. 

Önümüzdeki Kasım ayında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’nün ev sahipliğinde gerçekleşecek COP29 Zirvesi’nin, gelecekte olası iklim kaynaklı çatışmaları önlemeye ve yeşil sorunlar üzerine uluslararası işbirliğini kullanarak var olan gerilimlerin azaltılmasında yardımcı olmaya odaklanan ilk “barış zirvesi” olması planlanıyor.

11-22 Kasım tarihleri arasında düzenlenmesi planlanan konferans boyunca ülkelerden, yaz ve kış olimpiyat oyunlarında çoğu ülkenin uyguladığı “Olimpiyat ateşkesi” üzerine şekillendirilen, düşmanlıkların bir kenara bırakıldığı, “COP  ateşkesi”ni gözetmeleri istendi.

Kasım ayındaki zirve aslında Ukrayna-Rusya ve İsrail-Gazze arasındaki gerilimlerin ve giderek artan jeopolitik gerilimin ortasında gerçekleşecek. Ancak ev sahibi ülkenin cumhurbaşkanı yardımcısı, tüm yaşananlara rağmen 196 ülkenin katılacağı iklim zirvesinin küresel ısınmayla mücadele için acil ihtiyaç duyulan ülkeler arasındaki ortak zemini bulmak ve barışın tesisi için bir lokomotif görevi göreceği konusunda umutlu.

“COP Ateşkesi’ni Görmek İstiyoruz”

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Dış Politika Yardımcısı olan Hikmet Hacıyev, barış gündeminin geliştirilmesi üzerine çalıştıklarını belirterek, “Azerbaycan, COP29’u iklim eylemi meselesinin yanı sıra, bir barış zirvesi haline getirmek için ekstra çaba göstermeye devam edecek” dedi. İklim krizinin kuvvetle muhtemel gıda ve su kıtlığını ağırlaştıracağını ve göçü artırarak devletler üzerindeki baskıyı artıracağına dikkat çeken Hacıyev, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Güvenlik meselesi salt donanımla ilgili değil. Konunun birçok unsuru var. Dolayısıyla ulusla güvenlik ve barışla doğruda bağlantılı olan iklim eylemini, çevresel şartlardaki değişimi, etkilendiğimiz iklim değişimini ve çevreyle ilgili sorunları yadsıyamazsınız. Ülkelerin Olimpiyatlar’da olduğu gibi COP ateşkesine de katılımını görmek istiyoruz ama bunun zor olacağını da biliyoruz. Bunun için fazladan istişare ve tartışmaya ihtiyacımız olacak.”

Azerbaycan ve komşusu Ermenistan arasındaki toprak ve etnik farklılık ihtilafı 1994’teki ateşkesin ardından 2020 yılında yeniden patlak vermiş, 7 binden fazla kişi ölürken on binlerce kişi ise yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalmış, her iki taraf da birbirlerini etnik temizlik uygulamakla suçlamıştı. İki ülke her ne kadar Aralık 2023’te bir barış anlaşması imzalasalar da, askeri tutsakların durumuyla ilgili iki tarafın ihtilaflı durumu devam ediyor. Aralık ayında Dubai’de düzenlenen COP28 İklim Zirvesi’nde Ermenistan, COP29’a Azerbaycan’ın ev sahipliği yapmasın destekleyerek iki taraf arasında uzun süre sonra uluslararası anlamda bir jest yaşanmıştı.

Ülkeler Arası İhtilaflarla İklim Krizi Ayrı Ele Alınmalı

İklim kriziyle ilgili meselelerle ulusal güvenlik konusunu ilişkilendirmenin gerginlik yaratacağı genel çerçevede anlaşılmış durumda. Bir yandan küresel ihtilafların iklim müzakerelerini kötü anlamda etkileyebileceğine dair duygu hakimken, bu konuları farklı meseleler olarak ele almanın daha güvenli olacağına yönelik görüş hakim durumda.

İki kez BM iklim elçiliği görevini yürüten, İrlnada Eski Cumhurbaşkanı ve eski BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Mary Robinson da Azerbaycan’ın tutumuyla ilgili kaygılarını dile getirerek, “Bence barış COP’u iyi bir fikir. İklim, güvenlik ve barışı ne kadar kavrarsak o kadar önemli bir atmış olacağız. Şu anda Ermenistan’la devam eden barışın mükemmel bir barış olduğunu söyleyemeyiz. Siyası tutuklular sorunu var. Onların salıverilmesi için yürütülen kampanyanın bir parçasıyım. Azerbaycan konu insan hakları olunca sorumlu bir şekilde hareket etmeli” dedi.