Küresel Gençlik Bildirisi, genç kuşakların, iklim değişikliğine ilişkin temel sorunların altını çizerek taleplerini dile getirdikleri önemli bir belge olarak tarihe geçti.
YAZI: Bahar ÖZAY
COP27, “10 Kasım Gençlik ve Gelecek Nesil Günü”’nde gençlerin politika yapıcılar ve uygulayıcılarla etkileşim kurmalarına imkan sağladı. COP 27 Başkan H.E. Sameh Shoukry’nin “İklim değişikliği çocukların ve gençlerin sağlığı, beslenmesi, eğitimi ve geleceği üzerinde önemli etkilere sahip ve iklim konusunda aldığımız kararlardan en çok çocuklar ve gençler etkileniyor. Bu nedenle çocuklarımızı ve gençlerimizi iklim eyleminde doğal bir müttefik olarak görmemiz gerekiyor” sözlerinden hareket ile COP27 Başkanlığı, çocukların ve gençlerin iklim ile mücadelede seslerinin duyulması için bir dizi yeniliğe imza attı.
Gençler tarafından ilk kez düzenlenen İklim Forumu, Çocuklar ve Gençlik Pavilyonu ve COP27 için görevlendirilen Gençlik Elçisi gibi yeniliklerin yanı sıra 10 Kasım günü gençler tarafından ilan edilen Küresel Gençlik Bildirisi, genç kuşakların, iklim değişikliğine ilişkin temel sorunların altını çizerek taleplerini dile getirdikleri önemli bir belge olarak tarihe geçti.
Küresel gençlik iklim politikası belgesi olarak tanımlanan Küresel Gençlik Bildirisi, dünyanın dört bir yanından gençlerin görüş, öneri ve desteği ile oluşturuldu. UNFCCC Resmi Gençlik Meclisi (YOUNGO) Politika Ekibi tarafından koordine edilen dokümanda, farklı ülkelerden gençlerin katıldığı açık toplantılar, anketler, hackathonlar ve araştırma çalışmaları aracılığı ile tespit edilen talepler yer alıyor.
Avrupa’da bu yaz yaşanan sıcak hava dalgaları, Afrika’daki kuraklıklar, ve son olarak Asya’da görülen büyük sellerin insanlık için bir uyandırma çağrısı olduğunu söyleyen gençler, liderleri, seslerini duymaya, iklim krizi ile mücadelede sorumluluk almaya ve harekete geçmeye çağırıyor.
Gün boyu gerçekleşen etkinliklerde, iklim değişikliğinin etkileri, aşırı hava olayları, toksik kimyasallar vb. sorunlar karşısında eko-kaygı; iklim eğitiminin çocukların ve toplulukların direncinin güçlendirilmesindeki önemi gibi konular tartışıldı. Farklı oturumlarda gençler, iklim değişikliği ve insan hakları arasındaki ilişkinin yanı sıra Ulusal Katkı Beyanları ve Küresel Envanter gibi çalışmalara gençlerin düşünce ve önerilerinin dahil edilmesi gerektiğine dikkat çekti.
“Kaybedecek daha fazla zamanımız yok. Geleceğimiz kelimenin tam anlamıyla buna bağlı” sloganı ile ilan edilen Küresel Gençlik Bildirisi’nin açılış mesajının ve taleplerin Türkçe çevirisi ilişikte:
Küresel Gençlik Bildirisi Açılış Mesajı
COP27, 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, Paris Anlaşması’nın uygulama dönemine işaret etmektedir. Son UNFCCC NDC Sentez Raporu’nda teyit edildiği üzere, 21. yüzyılın sonunda dünya 2.5 derecelik feci bir ısınmaya doğru giderken, iş yapış şekillerinin olduğu gibi devam etmesinin getirdiği riskler ve güçlü ve çok daha cesur iklim eylemi zorunluluğu hiç bu kadar büyük olmamıştı.
Bu kritik noktada, COP27, Paris ve Glasgow’da verilen taahhütleri ve vaatleri yerine getirme konusunda somut ilerleme göstermelidir. İlk olarak, COP27, en çok etkilenen kişi ve alanların (MAPA) ve iklime duyarlı ülkelerin iklim değişikliğinin giderek artan yıkıcı etkileriyle başa çıkmaları ve bu etkilerden kurtulmalarını sağlamak üzere uyum finansmanı hedefini kesin olarak gerçekleştirmeli ve Kayıp ve Zarar için özel bir finansman kolaylığı taahhüt etmelidir. İkincisi, COP27, pandemi sonrası bağlamda birbirine bağlı ve birbirine bağımlı iklim ve kalkınma amaçlarını ilerleterek iklime dayanıklı bir geleceğe yönelik dönüşümlerde adaleti benimsemelidir. Üçüncüsü, kötüleşen jeopolitik ortama rağmen COP27, sınırsız, ulusötesi iklim krizini kitlesel olarak ele almak amacıyla uluslararası işbirliğini ve diyaloğu kolaylaştırmalıdır.
Mevcut küresel enerji krizi, enerji piyasalarının, çok ihtiyaç duyulan adil enerji geçişini jeopolitik çatışmalara ve kısa vadeli siyasi kazanımlara bırakan bozuk bir sistem üzerine nasıl inşa edildiğini mükemmel bir şekilde göstermektedir. Bu nedenle, toplumlarımızı ve ekonomilerimizi kararlı bir şekilde dönüştürmemiz ve sonunda fosil yakıtlara olan toksik bağımlılığımızı sona erdirmemiz zorunludur.
Tarafları ve paydaşları, Paris Anlaşması’nın vaatlerini yerine getirmede ne kadar ilerlediğimizi belirleyeceği için Küresel Envanter sürecini çok ciddiye almaya çağırıyoruz. Bu nedenle Tarafların, Bienal Şeffaflık Raporu aracılığıyla iletilecek verilerle hesap verebilirliği ve şeffaflığı geliştirmeleri önemlidir. Gençler, araştırma, veri toplama ve analiz yoluyla tüm bu süreçte değişimin büyük aktörleri olabilirler. Ülkelerin başarma amaçlarını yükseltmeyi ve ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak için gereken acil eylemi ilerletmeyi hedefliyoruz. Müzakereler boyunca COP27, “insan haklarının” alınan kararların merkezinde yer almasını ve ilerlemenin şeffaf ve kapsayıcı bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamalıdır. COP27, ancak ve ancak gençliğin ve sivil toplumun konuşma özgürlüğüne ve protesto hakkına saygı duyulursa ve onların bakış açıları ve önerileri anlamlı bir şekilde dikkate alınır ve karar verme sürecine dahil edilirse başarılı olacaktır.
COP27 Başkanlığına ve Taraflara yönelik önemli ve kapsamlı talepler şunlardır:
- Tarafları, Glasgow İklim Anlaşması’nın 65. Maddesinde teşvik edildiği üzere, Gençlik ve Gelecek Nesiller Günü’nde gerçekleştirilecek ilk gençlik diyalog forumuna katılmaya ve UNFCCC müzakere süreçlerine gençlerin daha anlamlı katılımını sağlayarak, Madde 64’ü ve Glasgow ACE (Action Climate Empowerment- İklimi Güçlendirmek için Eylem) Çalışma Programı’nı uygulamaya çağırıyoruz.
- COP27, gençlerin seslerini ve çözümlerini güçlendirmek, politika önerileri ortaya koymak ve geleceğimizi korumak için hayati önem taşıyan eylemleri teşvik etmek üzere mavi bölgede ilk defa çocukların ve gençlerin önderliğinde bir pavilyonun düzenlenmesini sağlamıştır. Tarafları, takip eden İklim Konferansları’nda Çocuk ve Gençlik Pavilyonu’nun kurumsallaşmasını desteklemeye çağırıyoruz.
- Tüm Tarafları çocukların çevre haklarını korumaya ve bu İklim Konferansı’nda UNICEF Çocuk, Gençlik ve İklim Eylemi Bildirgesi’ni imzalamaya çağırmaya devam ediyoruz, ve
- Tarafların, Kasım 2022’de Şarm El-Şeyh’te gerçekleştirilen ve çocuk ve gençlik seçmenleri tarafından düzenlenen Onyedinci Gençlik Konferansı’nın sonuçlarını tanımalarını ve takdir etmelerini talep ediyoruz.
Avrupa’daki sıcak hava dalgalarından Afrika’daki kuraklıklara ve Asya’daki büyük sellere kadar, geçtiğimiz yıl yaşanan aşırı hava olayları insanlık için bir (başka) görünür uyandırma çağrısı işlevi gördü. Global Youth (Küresel Gençlik), siyasi liderleri önem vermeye, sorumluluk almaya ve harekete geçmeye çağırıyor.
“Kaybedecek daha fazla zamanımız yok.
Geleceğimiz kelimenin tam anlamıyla buna (harekete geçmemize) buna bağlı.”
Talepler
İklimi Güçlendirmek için Eylem (ACE – İGE)
Tarafları, evrensel ölçütler ve her bir unsura atıflar içeren sağlam bir İGE Eylem Planı benimseyerek, İGE’nin iklim eyleminin anahtar destekçisi olarak önemini kabul etmeye çağırıyoruz.
Ayrıca, taraflar, Ulusal İGE odak noktaları ile ortaklaşa çalışmak üzere ulusal İGE gençlik koordinatörlerinin veya odak noktalarının atanmasını dahil etmeli ve fon sağlayıcıları İGE eylem planında tek bir platform altında bir araya getirerek İGE finansman açığını ele almalıdır.
Uyum ve Dayanıklılık
Küresel Uyum hedefi, kapsayıcı, sistemik ve dönüşümsel bir şekilde tanımlanmalı, anlaşılmalı ve uygulanmalıdır. Toplulukları iklimle ilgili olumsuz etkilere dayanma, uyum sağlama ve bunlardan kurtulma konusunda güçlendirmek için adil, erişilebilir ve ayrıcalıklı finansman mekanizmaları oluşturulmalıdır.
İklim uyum planları ve programları, tüm ekosistemlerde ve topluluklarda bağlam-özgüllüğünü ve çatışma duyarlılığını hesaba katmalıdır.
Sanat, Kültür ve Miras
Hakların ve fikri mülkiyetin korunmasını sağlamak üzere kapsamlı sağlam bir yasal çerçevenin varlığı bir zorunluluktur, böylelikle iklim eğitimini topluca geliştirebilir ve erişimi genişletebiliriz. Toplumun gelişen sanatlarını, kültürlerini ve miras değerlerini tanımak için eko-turizmi teşvik ederken tarihi yerleri ve eserleri tamamen korumak için ekonomik, ticari ve politik çıkarları dengeleyecek politikalar ve çerçeveler talep ediyoruz. Gençler, sanat, kültür ve kültürel miras değerlerine sahip çıkarak iklim hedeflerine ulaşmanın kapsamını genişletebilirler.
İklim Eylem Planları ve Küresel Envanter
Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar (Nationally Determined Contributions – NDC) ve Küresel Envanter süreçleri (Global Stocktake – GST), adil geçiş ilkelerine ve nesiller arası eşitlik de dahil olmak üzere insan hakları ve hakkaniyete özellikle dikkat ederek, hem azaltım ve uyum hem de kayıp ve zarara eşit derecede önem vermelidir. GST ve NDC süreçlerinde, gençlere beceri kazandırma yöntemleri geliştirilmeli ve bu becerilerin, tasarım ve uygulamalara anlamlı bir şekilde dahil edilmesi sağlanmalıdır.
İklim Finansmanı ve Piyasalar
Paris Anlaşması ve Glasgow İklim Anlaşması da dahil olmak üzere önceki tüm taahhütlerin yerine getirilmesi için şeffaf, hibe temelli ve ayrıcalıklı bir mali plan çağrısında bulunuyoruz. Ek olarak, iklim finansmanı, özellikle geleneksel olarak yeterli finansman almayan sektörlere ve topluluklara veya bankacılık sektörü ile gençlerin önderliğindeki yeşil işletmeler dahil olmak üzere düşük karbonlu ve iklime dirençli yollara geçişin merkezi olarak kabul edilen sektörlere ve topluluklara entegre edilmelidir.
İklim Adaleti ve İnsan Hakları
Tüm Tarafları, iklim politikalarını ve stratejilerini tasarlarken tüm insan haklarına saygı duymaya, korumaya, gerçekleştirmeye ve teşvik etmeye çağırıyoruz. Kırılganlığın temel nedenlerini ele alırken ve özellikle yoksul ve savunmasız toplulukların maruz kaldığı iklim değişikliğine bağlı kayıpları, zararları ve acıları önlerken, iklim krizini insani bir kriz olarak tanımak ve acilen ele almak bir zorunluluktur.
Enerji
Çok taraflı enerji yönetişimi reformu için çok paydaşlı bir danışma süreci aracılığıyla teknoloji transferi, tedarik ve finansman, bilimsel araştırma ve geliştirme ve stratejik enerji bağlantı politikası planlamasını tartışmak amacıyla UNFCCC müzakereleri çerçevesinde enerji konusunda özel bir müzakere yolu oluşturulmalıdır. Bu yolla, UNFCCC tarafları, mevcut ve gelecekteki kullanıma uygun, adil, güvenli ve sürdürülebilir enerji sistemleri geliştirmelidir.
Gıda ve Tarım
Taraflar, agroekolojiyi, sağlam ve dayanıklı bir tarım-gıda sistemini sağlamak üzere sürdürülebilir bir yol olarak teşvik etmeli, sürdürülebilir tüketimi entegre eden ve küresel, bölgesel, ulusal ve alt-ulusal düzeyde yeşil işleri teşvik eden politikaları desteklemelidir. Tarafları, Gıda ve Tarım ekosisteminde çevre dostu paydaşların kapsayıcı katılımı için daha iyi arazi yönetişim yapısını teşvik eden politikaları desteklemeye çağırıyoruz.
Sağlık
İklim değişikliği ve sağlığın kesiştiği noktada “politika geliştirme”, dijital teknolojilerin potansiyelinden yararlanarak bilgi aktarımı ve küresel araştırma yoluyla hızlandırılmalıdır. Bu çalışma, bulaşıcı hastalıkların kontrolü, gıda sistemi, ruh sağlığı, afet yönetimi ve savunmasız toplulukların sağlığı dahil olmak üzere farklı sağlık sektörlerini kapsamalıdır. Sağlık sisteminde iklim değişikliğine uyum ve azaltım, ulaşım ve altyapı sektörleri ile işbirliği yaparak, sağlık sistemlerinin sosyal ihtiyaçları destekleyebilmesini sağlarken bağımsız olarak kendi adlarına net sıfır hedeflerine katkıda bulunmaları ile gerçekleştirilmelidir. Sağlık sistemlerinde iklim politikalarının geliştirilmesine ve uygulanmasına gençlerin katılımı arttırılmalı ve desteklenmelidir.
Kayıp ve Zarar
Kayıp ve zarar, İklim Değişikliği Konferans (COP) müzakere gündeminde kalıcı olarak yer almalıdır. Aynı zamanda, COP (İklim Değişikliği Konferansı), uyum ve azaltım finansmanından ayrıştırılmış, etkin, şeffaf ve hibe temelli kaynaklara sahip bir Kayıp ve Zarar Finansman Kolaylığı oluşturmalıdır. Santiago Ağı direktifi etkin bir şekilde işlevsel hale getirilmeli ve yeterli düzeyde finanse edilmelidir.
Doğa ve Biyoçeşitlilik
Herhangi bir iyileştirme, eski haline getirme önlemi, hedef ekosistemin önceden var olan ekolojisi değerlendirildikten sonra dikkatlice tasarlanmalı ve sonuçlar şeffaflık kriterlerine uygun şekilde izlenmelidir. Küresel %30luk koruma hedefine yapılan mevcut vurgu övgüye değer olsa da, küresel koruma gündeminde doğal yaşam alanlarının dayanıklılığı dikkate alınmalıdır. Yetersiz kullanılan araziler, kentsel tarım ve doğa temelli çözümler kullanılarak agro-ekolojik ilkeler doğrultusunda tanımlanmalı ve yönetilmelidir.
Okyanuslar
Okyanusla ilgili etkiler, kayıp ve zarar müzakerelerinde daha fazla dikkate alınmalıdır. Kıyılardaki zararı azaltmak amacıyla kıyı bölgelerinde doğaya dayalı altyapının finansmanına ve uygulanmasına daha fazla ilgi gösterilmesini talep ediyoruz.
Politikalar, Politika oluşturma ve Yönetişim
Önümüzdeki dönemde yaşayacağımız sosyal, politik ve ekonomik dönüşümlere, tüm aktörleri işbirliğine ve katılıma çağırıyoruz. Taraflar, toplumun tüm üyelerini kapsayan; uzun vadeli, uygulanabilir, yerel ve bölgesel yönetişim ile koordineli uygulama mekanizmalarının yanı sıra bilimsel rehberlikle uyumlu etkili ve adil Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar (Nationally Determined Contributions – NDC), Ulusal Eylem Planları ve iklim politikaları tasarlamalıdır.
Ekonomileri Yeniden Tasarlamak ve Dönüştürmek
İklime dayanıklı, adil ve sürdürülebilir ekonomilerin gelişmesini sağlamak için işgücünün adil geçişine ve kaliteli yeşil işlerin yaratılmasına öncelik verilmelidir. Sürdürülebilir, iyi planlanmış ve sorumlu bir şekilde yönetilen kentleşmenin gücü, ekonomik farklılıkları azaltırken ülkelerin düşük karbonlu ekonomilere geçişini sağlamak için kullanılmalıdır.
Teknoloji ve Yenilik (İnovasyon)
Alıcı ülkelerde daha etkili ve uzun süreli değişimi teşvik etmek amacıyla, genç yenilikçileri desteklemek ve teknoloji transferi hedeflerini artırmak üzere finansman tahsisi oluşturulmalıdır. UNFCCC Teknoloji Yürütme Komitesi ayrıca, çalışma programında bir gençlik odak noktası oluşturarak gençlerin statüsünü diğer hassas gruplarla eşit hale getirerek gençlerin temsilini artırmalıdır.
Su
Bilgi alışverişi, ağ oluşturma, yenilikçilik ve teknolojik müdahaleler ve kapasite geliştirme için su ve iklim sektöründe gençlerin yerel, bölgesel ve küresel katılımı oluşturulmalı ve kurumsallaştırılmalıdır. Su, Sanitasyon ve Hijyen (Water, Sanitation, and Hygiene – WASH), politika ve yönetişim, Entegre Su Kaynakları Yönetimi (Integrated Water Resource Management – IWRM) ve su finansmanı, gençlerin su ve iklim sektörlerine dahil edilmesini sağlamak için paydaşlar tarafından işbirliği içinde ele alınmalıdır.
Tarafları, Duşanbe Deklarasyonu’nda onaylanan Su ve İklim Gençlik Kalkınma Planı ve Gündeminde (Water and Climate Youth Development Plan and Agenda – YDPA) önerilen politikaları, programları, projeleri ve faaliyetleri (Policies, Programs, Projects, and Activities – PPPA’lar) benimsemeye teşvik edin.
Küresel Gençlik Bildirisi’ne buradan ulaşabilirsiniz.
