COP26’nın Güvenilirliği Tehlikede: NDC’leri Her Yıl Güncellemek Çare Olabilir mi?

Yeni emisyon ve finans taahhütlerini öne çıkaran söylevlere karşı, Glasgow’daki BM iklim görüşmelerinin güvenilirliği büyük risk altında.

Geçen hafta boyunca, zengin ülkeler defalarca vaatlerini yerine getirmemekle suçlandılar. Yaşam savunucuları, iklimi ısıtan karbon emisyonlarını dizginlemek ve dünyanın en savunmasız insanlarını korumak için BM iklim müzakerelerinin çok az etkisi olduğunu vurguladılar.

Çinli delege Gao Xiang de, Cumartesi günü resmi Şanghay gazetesi Guangming Daily’de, “Gelişmiş ülkelerin taahhütlerinde samimiyet görmedik ve pratik sonuçlardan çok, slogan duyduk” dedi.

Emisyonlar artıyor ve halihazırda sanayi öncesi döneme göre 1,1 derece artan küresel sıcaklıklar tırmanmaya devam ediyor. İklim finansmanında yoksul ülkelere yılda 100 milyar dolar verme taahhüdünü karşılayamayan zengin ülkeler, şimdi bu taahhüdü 2023’e kadar yerine getirmeyeceklerini söylüyorlar.

Ülke delegeleri ve BM müzakerecileri hâlâ eski ve yeni vaatlerin uygulanması için ayrıntılar üzerinde çalışırken, aktivistler ilk haftadaki gelişmeleri “yeşil badana” olarak görüyorlar.

Ancak iklim diplomasisinin tarihi, tutulmayan vaatlerle doluyken, birçok kişi şu soruyu soruyor: Hesap verebilirliği sağlamak için bu yılki iki haftalık konferansın ötesinde nelerin değişmesi gerekiyor?

Daha Güncel Planlara mı İhtiyaç Var?

Yaklaşık 200 ülkeden müzakereciler Pazartesi günü COP26 masasına geri döndüler ve küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamak için gereken anlaşmaları sağlamak için sadece beş gün kaldı.

Çözülmesi gereken büyük sorunlar arasında şunlar yer alıyor: Karbon piyasaları için güvenilir kurallar koymak, sanayileşmiş ülkelerin dünyanın geri kalanının maruz kaldığı iklim bağlantılı kayıpları nasıl ödemesi gerektiğini değerlendirmek ve gelişmekte olan ülkelerin uyum sağlamasına yardımcı olmak için finansman bulmak.

Ancak bir fikir ilgi gördü: Ülkelerin mevcut beş yıllık program yerine her yıl emisyon azaltma taahhütlerini gözden geçirmelerini ve gerekirse güncellemelerini sağlamak.

Glasgow görüşmeleri başlamadan önce Ulusal Katkı Beyan’larının (NDC) daha sık gözden geçirilmesi için lobi yapmaya başlayan 48 ülkeyi kapsayan Climate Vulnerable Forum danışmanı Saleemul Huq, “Bu acil bir durum. Her beş yılda bir mi? Bu, acil bir durum olarak görülmüyor” dedi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres geçen hafta delegelere COP26’nın yetersiz kalması durumunda ülkelerin iklim planlarını her yıl yeniden gözden geçirmeleri gerektiğini söyledi.

ABD iklim elçisi John Kerry de daha düzenli incelemeleri destekledi.

Kerry Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, “Umarım çok iyi bir çerçeveye sahip olabiliriz. Beş yıl (veya) daha az, bugün bunu size söyleyemem. Ama kesinlikle elimizden geldiğince kısa olması gerektiğine inanıyorum” dedi.

Bilim insanları sıcaklık artışını kontrol altında tutmak için bu 10 yılda emisyonların %45 azaltılması gerektiğini söylüyorlar. NDC’lerin her yıl incelenmesini ve gerektiği takdirde güncellenmesini destekleyenler tam da bu nedenle böyle bir değişimin kritik olduğunu söylüyorlar.

Kapasite Zorluğu

Sınırlı hükümet kapasitesine sahip daha yoksul ülkeler için, yıllık bir girişim bir zorlayıcı olabilir.

Nijerya Çevre Bakanlığı’nın iklim değişikliği departmanından Chioma Felistas Amudi, “Bir yıl çok kısa bir süre” dedi.

NDC’lerin, hem siyasi irade hem de mali desteğe ihtiyaç duyan çok çeşitli politika alanlarını, enerji planlarını ve hükümet girişimlerini kapsadığını söyledi ve şöyle devam etti: “Bir yıllık bir plan, uygulama sürecini bozar. Beş yıl, bize uygulama için daha geniş zaman veriyor ve ayrıca stok sayımı yapıyoruz”

İngiltere’nin Çevre Bakanı ise, BM sürecinin aşamalı ilerleme için tasarlandığını söyleyerek, resmi değişikliklere ihtiyaç olup olmadığını sorguladı.