Çin’in Karbon Nötr Olma Taahhüdüne Dair 5 Soru

Çin’in 2060’dan önce karbon nötr olma taahhüdü, 2015’teki Paris Anlaşması’ndan bu yana küresel iklim politikalarının kilometre taşı olarak görüldü. Ancak ülkenin taahhüdünün gücü bu beş temel ayrıntıya bağlı.

Haber: Isabelle Gerretsen

Çeviri: S. Sena Akkoç

Climate Action Tracker’a (CAT) göre, Çin 2060 yılına kadar hedefine ulaşırsa küresel ısınmayı 0,2 ila 0,3 derece azaltabilir.

New Climate Enstitüsü’nden Profesör Niklas Höhne, “Bu, dünyanın seragazı emisyonlarının dörtte birinden sorumlu olan Çin’in, yüzyılın ortalarına kadar geleneksel kömür, petrol ve gaz kullanımını aşamalı olarak kaldıracağı anlamına geliyor” dedi.

Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in açıklaması ayrıntı açısından ise yetersizdi ve Çin’in sözünü nasıl yerine getireceğine dair bazı soruları gündeme getirdi.

1. Hedef Tüm Seragazı Emisyonları İçin Geçerli mi?

Çin’in hedefi, ineklerden kaynaklanan metan, gübre kaynaklı azot oksit veya soğutucu olarak kullanılan florlu gazlar gibi diğer seragazlarını değil, yalnızca karbondioksit emisyonlarını kapsıyor gibi görünüyor.

Almanya Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü araştırma başkanı ve bilim insanı Oliver Geden, Climate Home’a, Çin’in “iklim nötr” yerine “karbon nötr” olma sözü verdiğini söyledi. Bu, AB ve İngiltere tarafından benimsenenden daha az katı bir hedef.

Geden, “İklim nötrlüğüne ulaşmak, karbon nötrlüğüne göre çok daha uzun sürüyor; genellikle 10-20 yıl civarında” dedi. Bunun nedeni, karbondioksit olmayan bazı emisyonların ortadan kaldırılmalarının zor olması ve havadan karbondioksiti uzaklaştırılmasıyla dengelenmelerinin gerekmesi.

2. Çin Kömürden Çıkmayı Planlıyor mu?

2060 yılına kadar karbon nötrlüğünü sağlamak için Çin’in kömürü bırakması gerekecek. Bu, dünyanın kömür gücü kapasitesinin yarısına sahip olan bir ülke için büyük bir talep. Temmuz 2020 itibariyle, yapım aşamasında 100GW’lık ve hazırlıkları yapılan 150GW’lık daha kömür planı vardı.

Veri danışmanlığı şirketi Refinitiv Carbon’da kıdemli karbon analisti Yuan Lin, Climate Home’a Çin’in sözünün kömür konusundaki tartışmaya “yeni bir ivme kazandırabileceğini” söyledi ve “Çin’in artan iklim hırsıyla birlikte kömürden çıkış sürecinin hızlanmasını bekliyorum” dedi.

Climate Analytics CEO’su Bill Hare, Çin’in kömüre ilişkin tarafsızlık hedefine şüpheyle yaklaşıldığını kabul etti, ancak bu yeni taahhüdün hükümetin fosil yakıtları aşamalı olarak durdurma taahhüdüne doğru ilerleyebileceğini gösterdiğini söyledi. Hare, Climate Home’a “Çin, ulaşacağından emin olmadığı sürece nadiren duyuru yapar” dedi.

3. Çin, Emisyonlarını Ne Kadar Erken Zirveye Çıkarabilir?

Devlet Başkan Xi Jinping, BM Genel Kuruluna yaptığı açıklamada, Çin’in emisyonları “2030’dan önce” zirveye çıkaracağını söyledi; bu, “2030 civarında” zirveye ulaşma üzerine mevcut taahhütten çok daha güçlü bir ifade.

Climate Action Tracker’a göre, Çin zaten bu hedefe ulaşma yolunda ve ulusal iklim hedefini güncellemek için de güçlü bir konumda. Çin, 2020 karbon emisyonu hedefini geride bırakarak planlanandan üç yıl önce hedeflerine ulaştı.

Greenpeace’in Pekin merkezinden kıdemli enerji ve iklim sorumlusu Li Shuo, Climate Home’a yaptığı açıklamada, Çin’in emisyonları 2030’dan önce zirveye çıkarabileceğini ve çıkarması gerektiğini söyleyerek “Çin bunu mümkün olan en kısa sürede ve 2025’ten önce yapmalı” dedi.

4. Bu, Çin’in “Kuşak-Yol” Yatırımları İçin Geçerli mi?

Çin’in iklim etkisi, ülkenin sınırlarıyla kısıtlı değil. 102 GW kapasiteli “Kuşak-Yol” girişimi ile diğer ülkelerde geliştirilmekte olan kömür santrallarının dörtte birini Çin finanse ediyor.

Çin’deki sert hedefler kirliliğin dış kaynaklara aktarılmasına yol açarsa, iklim faydalarını baltalayacak. Çin, diğer ülkeleri net sıfır kulübüne katılmaya teşvik ederse, hedeflerini güçlendirecek.

Yuan, söz konusu taahhüdün “Kuşak-Yol” ülkelerinde karbon yakalama ve depolama ile temiz enerjiye yatırım yapması konusunda iyimserliğini dile getirdi. Yuan, “Çin’in yeni iklim iddiası, temiz enerji yatırımları ve karbon azaltma teknolojilerinde dünya düzenini değiştirecek” dedi.

Daha geniş anlamda Geden, “söylemi değiştirecek ve diğer gelişmekte olan ekonomileri neden karbon nötrlüğüne ulaşmak istemediklerine dair açıklamada bulunmaları için baskı altına sokacak” dedi.

5. Çin Şehirleri ve Şirketleri de Net Sıfır Hedefler Belirleyecek mi?

Ulusal düzeyde bir net sıfır politikası, şirketler ve şehirler için önemli bir katalizör görevi görebilir ve onları kendi net sıfır hedeflerini belirlemeye teşvik edebilir.

Singapur’daki Yale-NUS kolejinde çevre araştırmalarında çalışan Angel Hsu, Climate Home’a “Çin’in duyurusunu ve bu çabasını takip eden şehirleri ve net sıfır hedefi koyan şirketleri daha fazla göreceğiz” dedi.

Hsu, bu yılın başlarında birçok Çinli enerji ve endüstri şirketinin, hükümete karbon nötrlük hedefini benimseme konusunda güven veren bir “Sıfır Karbonlu Çin” girişimi başlattığını söyledi.

Yuan, “Daha önce, Avrupa’dakiler gibi net sıfır taahhüdünde bulunan çok az Çinli belediye ve şirket gördük. Ancak bu, Çin’de iklim politikası tartışmalarının olmamasından kaynaklanıyordu. Çin’in 2060 hedefi ile karbon nötr olma taahhüdü, yerel yönetimler ve şirketler için gündemde üst sıralarda yer alacak” dedi.

Haberin aslına buradan ulaşabilirsiniz.