Çerkezköy’de ÇED Olumsuz Kararı: Termik Projesi İptal mi?

Çerkezköy Pınarça Köyü’nün yakınında yapılmak istenen kömürlü termik santral projesi için ÇED olumsuz kararı verildi. İklim Haber’e konuşan Greenpeace Akdeniz Avukatı Deniz Bayram, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birçok enerji projesine çok ciddi ve önemli oranda ÇED olumlu kararı verdiğini belirterek bu nedenle kararın son derece önemli olduğuna ancak ÇED olumsuz kararına rağmen aynı proje için yeniden ÇED süreci başlatılması riskine dikkat çekiyor.

Çerkezköy’de özellikle kadınların başı çektiği mücadele sonucunda Pınarça Köyü’nün yakınındaki meşe ormanına yapılmak istenen kömürlü termik santral projesinin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) ile ilgili olumsuz karar verildi.

Çerkezköy’deki karar hakkında İklim Haber’e konuşan ve süreci anlatan Greenpeace Akdeniz avukatı Deniz Bayram Çerkezköy Termik Santralı’na karşı çok uzun bir süredir kampanya yürüttüklerini ve çeşitli davalar açtıklarını söylüyor ve devam ediyor: “İlk hukuki mücadelemiz iki yıl önce o bölgedeki tarım arazilerinin ve yaşayan kişilerin yaşama alanlarının acele kamulaştırma kararına karşı açtığımız dava ile başladı. Bu davayı kazandık. Danıştay enerji projeleri için acele kamulaştırma yapılamayacağına karar verdi. Bunun üzerine Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) projeyi Çerkezköy’deki son ormanlık alana taşıdı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı almış olduğu bir kararla çevre düzeni planında bir değişiklik yaptı ve ormanlık alanı enerji üretim alanına dönüştürdü. Yeşil Barış Hukuk Derneği olarak bölgedeki bir çevre derneği ile birlikte çevre plan düzeni değişikliğine karşı da bir dava açtık. Bunun yanı sıra o bölgedeki özellikle Pınarçalı kadınlar bu mücadelenin her zaman en ön sıralarında oldular ve projeye karşı itirazlarını dile getirdiler. En son geçtiğimiz yıl 1 Şubat tarihinde projenin ÇED toplantısına katılım gösterildi. Orada itirazlarını sunmak isteyenler ÇED toplantısına alınmadı. Bunun üzerine yüzlerce itiraz dilekçesi hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na gönderildi. Son dönemde AK Parti Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel, projenin iptal edildiğini açıklamıştı. Bunun üzerine EÜAŞ’a ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bir takım başvurularda bulunduk ve projenin akıbetini sorduk. Bize gelen yanıtlar projenin ÇED sürecinin devam ettiği, planlama sürecinin devam ettiği yönündeydi. Bugün ise bakanlığın internet sitesinde projeye olumsuz kararı verildiğini gördük.”

“Projeye Yeşil Işık Verilmedi”

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birçok enerji projesine çok ciddi ve önemli oranda ÇED olumlu kararı verdiğini belirten Bayram, bu nedenle kararın son derece önemli ve bölgedeki mücadelenin sonucu olduğuna dikkat çekiyor: “ÇED raporu bildiğimiz üzere bir projenin hayata geçmesi için olmazsa olmaz koşullardan biri. Eğer ÇED olumlu kararı alınmazsa diğer hiçbir idari izin ile lisans alınamaz, inşaata başlanamaz. Daha önce de verilmiş hukuki kararlar bu yönde. Bu yüzden bu kararla birlikte gerek EÜAŞ gerek diğer idari otoriteler nezdinde bütün izin süreçleri de derhal iptal edilmeli. En önemlisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu karar sonrasında o bölgede yapmış olduğu plan değişikliğini derhal geri çekmeli ve alan yeniden ormanlık alan olarak koruma altına alınmalı. Önümüzdeki günlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlamalar Genel Müdürlüğü’ne bu yönde talebimizi sunacağız.”

Ancak daha önceki süreçlerde ÇED olumsuz raporlarına rağmen devam eden projeler de bulunuyor. Çanakkale ve İzmir’deki projeler bunun en taze örneklerini oluşturuyor. Peki Çerkezköy’ü de aynı kader mi bekliyor? Bayram şöyle yanıtlıyor: “Maalesef çok geniş bir uygulamaya göre ÇED raporlarına karşı açılan davalarda olumlu sonuçlar alınsa bile, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yayımlamış olduğu bir genelge uyarınca şirketler, dava devam ederken bile, paralel bir ÇED süreci başlatıp yeni bir ÇED olumlu kararı alabiliyorlar ve faaliyetlerine devam edebiliyorlar. Bu sürecin sona ermesi için o genelgenin iptal edilmesi gerekiyor çünkü ÇED’in öngördüğü politikalara aykırı bir durum oluşturuyor. ÇED süreci bir projenin çevresel etkisinin uygun ve bilimsel koşullarla hesaplanması, ilgili mevzuata uygun olup olmadığının kontrol edilmesi ve bu değerlendirmeler sonucunda olumlu/olumsuz karar verilmesini kapsıyor. Bu genelge ÇED’in varlık nedenine aykırı olarak okunmalı. Mevcut durumda ise ÇED olumsuz kararı verilmesinin gerekçesini de bakanlığa soracağız. Sonuç itibariyle açık olan bir şey var ki çevre kanununa göre hiçbir proje ÇED kararı olmadan ilerleyemez. Şu anda ÇED olumsuz kararı verildiği için projeye yeşil ışık verilmediğini söyleyebiliriz.”

EKOLOGOS’un geçtiğimiz yıl hazırladığı “Linyit Yanmaz Yakar” adlı raporda da Pınarçalı kadınların kurulmak istenen termik santrala karşı mücadelesine yer vermişti. İlgili yazıya buradan ulaşabilirsiniz.