CAT Türkiye’nin Ülke Profilini Güncelledi: Türkiye’nin INDC Hedefleri ‘Kritik Derecede Yetersiz’

Climate Action Tracker (CAT), Türkiye’nin iklim eylemini ele aldığı Türkiye profilini güncelledi. CAT, Türkiye’nin INDC hedeflerini “Kritik Derecede Yetersiz” olarak değerlendirirken “Yenilenebilir enerji kaynaklarına daha fazla yatırım yapmak çevresel, ekonomik, enerji güvenliği ve sosyal dayanaklar temelinde daha anlamlı hale geliyor” diyor.

Türkiye’nin iklim eylemini değerlendiren Climate Action Tracker (CAT), ülkenin profilini güncelledi. CAT’e göre Türkiye’nin Ulusal Katkı Niyet Beyanı (INDC) hedefleri “Kritik Derecede Yetersiz”  kategorisinde bulunuyor. Türkiye’nin yeni kömür yakıtlı enerji santralları inşa ederek artan enerji talebini karşılamaya yönelik planının hızla devam ettiğini belirten CAT, “Ancak bu plan elektrik üretiminde kömür kullanımını 2020–2030 yılları arasında üçte iki oranında azaltma ve 2050 yılına kadar sıfıra indirme gerekliliğine güçlü bir tezat oluşturuyor” diyor.

“Kömür kullanımının yaygınlaşması enerji güvenliğini artırırken, bölgedeki su kıtlığı hâlihazırda termik santralların işletme verimliliği, üretimi ve güvenilirliği konusunda şüphe uyandırıyor” diyen CAT ayrıca bu streslerin yoğunlaşmasının beklendiğini ortaya koyuyor ve ekliyor: “Yenilenebilir enerji teknolojisi ve depolama maliyetlerinde süregelen düşüş, kömürlü termik santrallara başvurmadan, etkin maliyet ile güvenilir enerji kaynaklarına ulaşılabileceğini gösteriyor”.

CAT’in Türkiye profilinde nükleer santrallara da yer veriliyor. Türkiye’nin “uluslararası protestoların arasında, deprem riski altında ilk nükleer santralı” inşasına başladığını belirten CAT şöyle devam ediyor: “ Türkiye’de nükleer santral yapımı konusundaki büyük belirsizlikler ve riskler göz önünde bulundurulduğunda, yenilenebilir enerji kaynaklarına daha fazla yatırım yapmak çevresel, ekonomik, enerji güvenliği ve sosyal dayanaklar temelinde daha anlamlı hale geliyor”.

Türkiye hükümetinin enerji verimliliği tedbirlerine ve Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’na (UEVEP) yaklaşık 11 milyar dolar tutarında yatırım yapma taahhüdü verdiğini belirten CAT  “Yatırımın tamamen hayata geçirilmesi halinde, Türkiye’nin emisyonlarının 2030 yılına kadar mevcut politika tahminleri altında % 7-11 oranları arasında azalması bekleniyor. Bununla birlikte, kömürdeki tahmin edilen temel büyüme nedeniyle, ortaya çıkan emisyon seviyesi hala ‘Kritik Derecede Yetersiz’ emisyon aralığının içerinde yer alıyor” diyor. Türkiye, Paris Anlaşması’nı onaylamayan iki G20 ülkesinden biri olmaya devam ediyor.  2015 yılında INDC, 2030 yılında BAU’nun (mevcut politikalar senaryosu) altında % 21’e kadar seragazı azaltma hedefi (arazi kullanımı, arazi kullanım değişikliği ve ormancılık (LULUCF) dahil) içeriyor. LULUCF emisyonları hariç tutulduğunda, INDC’deki hedef % 95’lik bir artış ile 2016 seviyesine (CAT’in analizine dahil olan en son tarihsel yıl) eşdeğer.

Adil Paylaşım

“Kritik Derecede Yetersiz” değerlendirmesi, Türkiye’nin 2017 yılındaki iklim taahhüdünün 4 derecelik bir ısınma ile tutarlı olduğunu gösteriyor: Şayet bütün ülkeler Türkiye’nin yaklaşımını izlerse, küresel sıcaklık artışı 4 derecenin üzerine çıkabilir. Bu da Türkiye’nin iklim taahhüdünün, Paris Anlaşması’nın 1,5 derece sınırı bir yana, daha önceki 2 derece hedefine “adil” bir yaklaşımla hiçbir şekilde uyumlu olmadığı anlamına geliyor.

Hâlihazırda uygulanan politikalarla Türkiye’nin emisyon düzeylerinin 2030’da 905–938 MtCO₂e’ye ulaşması bekleniyor (Arazi Kullanımı Arazi Kullanım Değişimi ve Ormancılık bu veriye dahil edilmiyor).  Üst sınır, en güncel seragazı salım verisi ile PWC ve IMF’nin verilerine göre en son GSYİH büyüme tahminleri kullanılarak, ulusal katkı beyanlarındaki (INDC’ler) gözden geçirilmiş baz senaryoya dayanıyor.

UEVEP ile uyumlu ek (planlanmış) politikalar, seragazı emisyonlarını daha da azaltarak (Arazi Kullanımı Arazi Kullanım Değişimi ve Ormancılık hariç) 2030’da 845 MtCO₂’ye ulaşılmasını mümkün kılabilir. Bu durumda, UEVEP enerji verimliliği tedbirlerine yaklaşık 11 milyar dolar ayrılmasını öngörüyor.Enerji Verimliliği Stratejisi’nde (Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, 2018) belirtilen uygulama ve izleme hedeflerini kolaylaştırmayı amaçlayan kapsamlı bir belge olan UEVEP, Mart 2018’de yürürlüğe girse de uygulama henüz başlamış değil.

CAT’ın güncellediği Türkiye profilinin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.