C40: 14 Kent İyi Gıda Şehirler Bildirgesi’ni İmzaladı

C40 Zirvesi’nde 14 küresel kent vatandaşların sağlığını ve gezegenin sağlığını teşvik etmek ve korumak amacıyla C40 İyi Gıda Şehirler Bildirgesi’ni imzaladıklarını açıkladı.

Barselona, Guadalajara, Kopenhag, Lima, Londra, Los Angeles, Milano, Oslo, Paris, Quezon, Seul, Stockholm, Tokyo, ve Toronto C40 İyi Gıda Şehirleri Bildirgesi’ni imzaladı. Kentler taahhütlerini Kopenhag’daki C40 Dünya Belediye Başkanları Zirvesi’nde açıkladı.

Belediye başkanları, vatandaşlarının kültür, coğrafya ve demografisini yansıtan, dengeli ve besleyici gıdalarla 2030 yılına kadar “Gezegen Sağlığı Diyeti”ni gerçekleştirmek için vatandaşlarıyla birlikte çalışacaklar. Belediye başkanları satın alma yetkilerini kentlerin aldıkları gıdaları değiştirmek ve sağlıklı, lezzetli ve düşük karbonlu yiyecekleri herkese erişilebilir kılan politikalar başlatmak için kullanacaklar. Başkanlar, ayrıca yiyecek kaybı ve israfını da azaltacaklar.

C40 Şehirleri tarafından Haziran 2019’da yayınlanan araştırma, gıdanın kentlerin en büyük tüketime dayalı emisyon kaynakları arasında olduğunu ortaya koyuyordu. Çalışmaya göre, sürdürülebilir bir diyet ve yiyecek israfını önlemek, yediğimiz yiyeceklerden kaynaklanan seragazı emisyonlarını en az %60 oranında azaltabilir. Ocak 2019’da EAT-Lancet Komisyonu tarafından yayınlanan başka bir araştırma ise, “Gezegen Sağlığı Diyeti”nin küresel ölçekte kabul edilmesinin emisyonları önemli ölçüde azaltacağını, 10 milyar insan için dengeli ve besleyici bir diyet temin edeceğini ve her yıl 11 milyon hayat kurtaracağını gösteriyor.

Gezegen Sağlığı Diyeti, tüm yetişkinler için, yılda kişi başına 16 kilo (haftada 300 gram et) ve kişi başına 90 kilo (günde 250 gram) süt ürününü geçmeyen ve ultra işlenmiş gıda içeriği düşük, günde 2 bin 500 kaloriye varan dengeli ve besleyici gıdalardan oluşuyor. Bir gezegensel sağlık tabağının yaklaşık yarısı sebze ve meyveden, diğer yarısı ise öncelikle tam tahıllar, bitkisel protein kaynakları, doymamış bitkisel yağlar ve (isteğe bağlı olarak) mütevazı miktarlarda hayvansal protein kaynaklarından oluşmalı.

14 kent bu çalışmaların ortaya koyduğu verilerden yola çıkarak C40 İyi Gıda Şehirler Bildirgesi’ni imzaladı. Bildirgeyi imzalayan belediyeler, aşağıdaki başlıklarda taahhüt verdiler.

• Gıda alım politikalarını, tercihen organik tarımdan elde edilen Planet Sağlık Diyeti’ne göre düzenlemek,
• Sürdürülemez, sağlıksız diyetlerden uzaklaşarak, şehirlerimizde sağlıklı bitki besin ağırlıklı gıda tüketiminin genel olarak artmasını desteklemek,
• Gıda kaybı ve israfını 2015 rakamlarından %50 oranında azaltmak,
• Bu önlemlerin uygulanması ve bu hedeflere kapsamlı ve hakkaniyetli şekilde gerçekleştirilmesi ve bu stratejinin şehrin İklim Eylem Planı’na dahil edilmesi için ortak bir strateji geliştirmek üzere vatandaşlar, işletmeler, kamu kurumları ve diğer kuruluşlarla birlikte çalışmak.

Bildirgeyi imzalayan 14 kent, -okullarda, hastanelerde ve diğer kamu binalarında yılda 500 milyon öğün yemek hizmeti veriyor- ve bu taahhütler ile 64 milyon vatandaşı için lezzetli, besleyici ve sürdürülebilir gıdaların bulunabilirliğini ve satın alınabilirliğini artıracak. Bu nedenle, C40 İyi Besin Şehirler Bildirgesi milyonlarca insana doğrudan yarar sağlayacak ve sağlıklı, lezzetli ve sürdürülebilir gıda talebinin yüksek olduğu konusunda piyasaya açık bir mesaj verecek. Kentler, yemeğin üretilme ve tüketilme şeklini değiştirme çabalarına öncülük ediyor.

Küresel gıda sistemi, zararlı seragazı emisyonlarının başlıca kaynaklarından ve küresel iklim acil durumunu tetikleyen tüm emisyonların yaklaşık dörtte birinden sorumlu. C40’ın araştırmasına göre, yiyecek üretme, taşıma, tüketme ve atık yöntemlerimizde önemli değişiklikler yapılmadığı takdirde, gıda sektöründen kaynaklanan emisyonlar 2050 yılına kadar yaklaşık %40 oranında artacak. Gıda üretimi, tüketimi ve atıklardan kaynaklanan emisyonlar arttıkça, hızlanan iklim krizi dünyanın büyüyen nüfusunu besleme kabiliyetimizi tehdit ediyor. Şu anda, dünya genelinde 820 milyondan fazla insan açlık ve yetersiz beslenmeden etkileniyor. Aynı zamanda, küresel diyet eğilimleri kalp hastalığı, diyabet ve kanser oranlarının artmasında da rol oymanın yanı sıra sağlık maliyetlerini de artırıyor ve her yıl milyonlarca erken ölüme de neden oluyor. Seragazı emisyonlarının başlıca kaynaklarından aşırı kırmızı et tüketimi ve şeker, yağ ve tuz bakımından ultra işlenmiş yiyecekler topluluklarımızı daha hasta ve daha az üretken hale getiriyor.

Dünyadaki kentsel nüfusun artmasıyla birlikte, 2050 yılına kadar dünya genelinde üretilen tüm gıdaların %80’inin şehirlerde tüketilmesi bekleniyor ve belediye başkanları, gıda güvencesizliği ve artan obezitenin giderek büyüyen kentsel problemler teşkil etmesine bağlı olarak, vatandaşların yararına eyleme geçme zorunluluğunu kabul ediyor.

Milano Belediye Başkanı Giuseppe Sala, iklim acil durumunun her zamankinden daha acil ve bu duruma verilecek cevabın önümüzdeki zorluklarla orantılı olması gerektiğini belirterek “Her sektörde değişimi nasıl etkileyebileceğimize bakmalıyız ve gıda kent topluluklarının en önemli kültürel ve ekonomik varlıklarından biridir. Şehirlerin etki bırakabilecek birçok gücü var. Bu bildirgeyi imzalayarak, acil olarak birlikte çalışmayı ve tedarik güçlerimizi kentsel gıda ortamını değiştirmek için kullanmayı taahhüt ediyoruz. Emisyon azaltımını hızlandırmak ve tüm vatandaşların daha sağlıklı ve bilinçli seçimler yapabilmelerini sağlamak için gıda atıkları dahil olmak üzere, gıda sistemlerimizdeki aşırı tüketimin ve sürdürülemez uygulamaların olumsuz etkilerini ele almamız gerekiyor.” dedi.

Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo ise, “Kentler çiftlikten sofraya, tohumdan tabağa süreçlerindeki verimli döngünün şekillendirilmesinde temel bir rolü oynuyor. İklim kriziyle karşı karşıya kaldığımız bugünlerde, gıdaya yaklaşımımızı yeniden düşünmenin, uzun süreli ve çok yıllık bir ekolojik geçiş için çok önemli olduğuna inanıyorum. Paris’te, kent sakinleri ile el ele çalışarak, sürdürülebilir, yerel ve organik yiyecekleri kolay seçenek haline getiriyor, yiyecek atıklarıyla mücadele ediyor ve hem kentimizi hem de gezegenimizin beslenmesini sağlıyoruz. Bu taahhüdü en büyük önceliklerimizden biri yapalım, çünkü gıda insanlığın temelini teşkil ediyor” dedi.

9 Ekim 2019 tarihinde, C40 belediye başkanları “küresel kaynakların fosil yakıtlardan çekilmesi ve iklim acil durumunun önünü kesen eylemlere acil, temel ve geri dönüşü olamayacak şekilde kaydırılması için” Küresel Yeşil Yeni Düzen’e desteklerini açıklamışlardı. C40 İyi Gıda Şehirleri Bildirgesi, şehirlerin bu vizyona nasıl ulaştığını gösteren örneklerden biri.