Büyük “Yeşil Badana” Dolandırıcılığında Reklam Şirketleri Nasıl bir Rol Oynuyor?

Kapsamlı bir araştırma, konu temiz enerji inisiyatifleri olduğunda petrol şirketlerinin yaptıklarının, büyük ölçüde lafta kaldığını ve hiçbir eylem doğurmadığını gösteriyor.

Hakemli bir çalışma, birçok kişinin yıllardır şüphelendiği şeyi doğruladı: Büyük petrol şirketleri temiz enerji söylemlerini eylemleriyle desteklemiyor. Yıllardır endüstrinin “yeşil badana” stratejilerini yaratan halkla ilişkiler ve reklam firmaları, büyük petrol şirketlerine hizmet etmeye devam edip etmeyecekleri konusunda bir hesaplaşma yapıp yüzleşmek durumunda.

Çalışma, dünyanın en büyük dört petrol şirketi olan ExxonMobil, Chevron, Shell ve BP’nin 2009’dan 2020’ye kadar iklim ve temiz enerji konusundaki söylemlerini ve eylemlerini karşılaştırdı. Japonya’daki Tohoku Üniversitesi ve Kyoto Üniversitesi’nden araştırmacılar, şirketlerin aslında iş modellerinin temiz enerjiyle ilgisiz olduğu sonucuna varıyorlar.

Araştırmacılara göre, “Yatırımların ve eylemlerin büyüklüğü söylemle uyuşmuyor.” Eylemler ve yatırım davranışları söylemle uyumlu hale getirilene kadar, “yeşil badana” suçlamaları sağlam temelli görünüyor.

Brown Üniversitesi’nden çevre sosyoloğu Dr. Robert Brulle’un dediğine göre, büyük petrol şirketleri, abartılmış iklim gerçekleri suçlamasıyla ilk defa bir tutulmasa da, mevcut durumları hiç bu kadar kapsamlı bir şekilde ortaya konmamıştı. Konuyla ilgili “Bu, büyük petrol şirketlerinin sürdürülebilir bir topluma geçişe destekleri veya muhalif tutumlarıyla ilgili olarak konuşmalarına, iş planlarına ve gerçek yatırım modellerine ait faaliyetlerinin ilk sağlam, ampirik ve hakemli bir analizidir” dedi.

Brulle, petrol firmalarının net sıfır iddiaları etrafında kampanyalar oluşturan PR firmalarının ve reklam ajanslarının artık dikkat çekici boyutlara ulaştığını söyledi: “Bu makale yayımlandıktan sonra bu şirketlerin faaliyetlerinden habersiz olduklarına dair makul görülebilecek bir inkar mekanizması olamaz. Bu makale, konuşmakla işlerin yürümediğini açıkça gösteriyor.”

Makale, geçen yılın sonlarında büyük iklim vaatleri sunmak adına manşetlere çıkan ve aynı zamanda Exxon ve Shell gibi büyük petrol şirketleri için çalışan Edelman gibi PR firmaları ile iklim politikasını engellemekle nam salan Amerikan Yakıt ve Petrokimya Üreticileri gibi ticari grupların elini zorluyor. Aralık ayındaki bir şirket toplantısında, şirketin CEO’su Richard Edelman, çalışanlarına şirketin fosil yakıt müşterilerinden uzaklaşmayacağını, ancak “net sıfır seragazı emisyonlu bir geleceğe doğru ilerlemeyi geciktiren projeleri reddedeceğini” söyledi.

Exxon sözcüsü Casey Norton ise şunları söyledi: “ExxonMobil, iklim değişikliğinin gerçek olduğunu ve ciddi riskler oluşturduğunu uzun zamandır kabul ediyor. ExxonMobil, yeni nesil teknolojilere yaptığımız önemli yatırımların yanı sıra iklimle ilgili sorumlu politikaların da savunuculuğunu yapıyor.”

Çalışmanın yazarlarından biri olan Gregory Trencher, “Temiz enerjiye yapılan bu yatırım iddiaları, eylemlerle uyuşmayan kelimelerin bir başka örneği” dedi. Trencher, Exxon’un 2010’dan 2018’e kadar sermayenin yalnızca %0,23’ünü düşük karbonlu enerji üretimi ve geliştirmeye yatırdığını bulurken şirketin Nisan 2021 tarihli enerji ve karbon özet raporunda yenilenebilir kaynaklara yatırım yapmadığını gösterdiğini belirtiyor.

Davalar Büyüyor

Edelman, yorum talebine cevap vermedi. BP ve Chevron için kapsamlı çalışmalar yapmış olan PR firması WPP herhangi bir yorumda bulunmadı. Hem Exxon hem de Shell için net sıfır iddialarını güçlendiren kampanyalar yaratan New York Times’ T Brand Studio da bu çalışmanın bu işe nasıl etki edebileceği konusunda yorum yapmayı reddetti. Washington Post ayrıca, WP Creative Group’un Chevron, Shell veya American Petroleum Institute için kampanyalar oluşturmaya devam edip etmeyeceği konusundaki soruları, önceki kampanyaların yanıltıcı olduğunu işaret eden kapsamlı belgeler ışığında yanıtlamayı reddetti.

Brulle’ye göre, PR ve reklam firmalarının fosil yakıt endüstrisine geçmişte olduğu gibi hizmet etmesi pek olası değil: “Bana artık bunu yapacak alanları varmış gibi gelmiyor.”

“Yeşil badana” çalışması, Demokrat Katie Porter ve Raúl Grijalva’nın altı PR firmasına, özellikle, halkı iklim değişikliği konusunda yanlış yönlendiren kampanyalarla ilgili olarak, fosil yakıt şirketleri için yaptıkları çalışmalar hakkında daha fazla ayrıntı isteyen mektuplar göndermesinden sadece bir hafta sonra geldi. Temsilciler Meclisi denetim komitesi, iklim dezenformasyonuna yönelik soruşturmasının bir parçası olarak halkla ilişkiler şirketlerini de sorgulayacağını belirtti.

Bu arada ExxonMobil, önümüzdeki ayın başlarında, eyalet sakinlerini iklim konusunda dolandırdığı suçlamalarıyla mücadele etmek için Massachusetts’teki mahkemeye geri dönecek. Benzer dolandırıcılık suçlamaları, Minnesota, Columbia Bölgesi, Delaware ve Vermont’ta açılan davalar da dahil olmak üzere, sürekli büyüyen bir dava listesi aracılığıyla tüm petrol şirketlerine yöneltildi.

Ancak, şimdilerde kendi sosyal etki prodüksiyon şirketi Generous Films’i yöneten eski bir Edelman başkan yardımcısı olan Christine Arena, iklim sahtekarlığının PR ve reklam endüstrisinin yardımı olmadan gerçekleşemeyeceğini söylüyor.

“PR ve reklam firmaları, etki endüstrisi olarak gördüğümüz şeyin merkezi oyuncularıdır. Harcanan çok para var ve fosil yakıt endüstrisinin faaliyet gösterebilmesi için sosyal lisansını desteklemeye yardımcı olan,  ‘İş üstündeyiz ve bizim düzenlemeye ihtiyacımız yok. Biz iyi kurumsal aktörleriz’ duygusunu veren dışa dönük reklamcılık, pazarlama ve promosyona vurgu yapılıyor” dedi.