Yeni yasa tüketicilere yılda fazladan 147 milyon dolara mâl olacak çünkü ülkedeki kömür güneş ve rüzgar gibi temiz enerjiden daha pahalı.
Yeni yayımlanan ve “adil enerji geçişi” olarak adlandırılan yasaya göre Brezilya, en az 2040 yılına kadar kömürü bir enerji kaynağı olarak kullanmaya ve sübvanse etmeye devam edecek.
Genel olarak, “adil geçiş”, yeşil bir ekonomiye değişiminin faydalarının geniş çapta paylaşılmasını sağlıyor. Uluslar, bölgeler, endüstriler, topluluklar, işçiler veya tüketiciler içinden ekonomik olarak kaybedenleri desteklemeyi amaçlayan bir geçiş sürecidir aynı zamanda.
Ancak Brezilya’nın iklim dostu temiz yakıtların benimsenmesini teşvik etmekten çok uzak yeni yasası, güney Santa Catarina eyaletindeki kömür üreticilerine, bölgedeki kömüre dayalı elektrik santrallarının faaliyetlerini 18 yıl daha uzatarak avantaj sağlıyor.
Önceki politikalara göre, Brezilya’nın kömürle çalışan termik santrallara yönelik sübvansiyonlarının 2027 yılına kadar sona ermesi ve Santa Catarina’daki üç büyük santralin faaliyet izninin 2025’te sona ermesi gerekiyordu. Yeni yasa ise hükümetin, Santa Catarina’daki bir grup termik santral tarafından üretilen enerjiyi belirli bir maliyetle satın alması gerektiğini belirterek bunu tersine çeviriyor. Enerjinin %80’inin bölgede çıkarılan kömürden üretilmesini zorunlu kılıyor.
Kâr amacı gütmeyen Brezilya Enerji ve Çevre Enstitüsü’nün (IEMA) proje koordinatörü Ricardo Baitelo, “Bu tüketiciler ve çevre için kötü bir haber” dedi.
Hükümet verilerine göre, Brezilya’nın elektriğinin yaklaşık yarısı şu anda rüzgar ve hidroelektrik dahil olmak üzere yenilenebilir kaynaklardan, geri kalanı ise gezegeni ısıtan fosil yakıtlardan geliyor.
Baitelo, bugün kömürün Brezilya’daki tüm elektriğin yaklaşık %3’ünü ürettiğini kaydetti.
Kömürcülerden Kurulu Geçiş Konseyi
Brezilya’daki büyük enerji kullanıcılarından oluşan bir endüstri grubu olan Abrace’e göre, yeni yasa tüketicilere yılda fazladan 147 milyon dolara mâl olacak çünkü ülkedeki kömür güneş ve rüzgar gibi temiz enerjiden daha pahalı.
Ancak Santa Catarina politikacıları, tasarıyı kömür endüstrisi için bir erteleme olarak kutladı.
Senatör Espiridião Amin bu tasarının “kömür sektörüne yardım etmek için bir politika oluşturduğu” için Santa Catarina’nın “önemli bir başarı” elde ettiğini söyledi.
Baitelo, yasanın, daha pahalı ve çevreyi kirleten enerji üretim biçimlerinden yararlanmak adına ulusal enerji planlamasına müdahale eden politikacıların son eğiliminin bir parçası olduğunu söyledi.
Kanun, piyasanın kömür talebini artırırken, Santa Catarina bölgesini kömürden uzaklaştıracak bir plan üzerinde çalışmak üzere bir “adil enerji geçiş konseyi” de kuruyor.
İşçi istatistikleri ve araştırması üzerinde çalışan bir sendika kuruluşu olan DIEESE’de adil geçiş projesi koordinatörü olan Nelson Karam, konseyin katılımcılarının tamamının kömür yanlısı olan devlet kurumları, şirketler ve sendikalar tarafından oluşturulma ihtimalinin her geçen gün güçlendiğini söyledi.
DIEESE, Brezilya’da kömürle ilgili tüm faaliyetler durdurulursa, yaklaşık 40 bin işin kaybedileceğini tahmin ediyor. Karam, bunun, kömürün hâlâ büyük bir işveren olduğu Santa Catarina eyaletindeki bazı şehirleri orantısız bir şekilde etkileyeceğini söyledi.
Kömürden etkin bir şekilde uzaklaşmanın tartışılmasını geciktirmek için yasanın “adil geçiş” kavramını benimsediğine inanan Karam, “Gerçek bir adil geçişin inşa edilmesi gerekiyor. Bunun için yüklü bir yatırım yapılması lazım” diye ekledi.
