BM’nin Eski İklim Şefi: COP28 Ev Sahibi BAE’nin Yaklaşımı “Tehlikeli”

Christiana Figueres, karbon yakalamaya odaklanmanın savunmasız ülkelerin hayatta kalması için doğrudan bir tehdit olduğunu söylüyor.

YAZAR: Damian CARRINGTON

ÇEVİRİ: Erhan ARCA

Birleşik Arap Emirlikleri’nin(BAE), Kasım ayında başkanlık yapacağı COP28 iklim zirvesine yaklaşımı, BM’nin eski iklim şefi Christiana Figueres’e göre “çok tehlikeli” ve “savunmasız ülkelerin hayatta kalması adına doğrudan bir tehdit”. 2015 yılında tarihi Paris İklim Anlaşması’nın hayata geçirilmesinde kilit rol oynayan bir isim olan Figueres, BM zirvesinin başkanlığını yürüten ülkenin kendi pozisyonunu ortaya koyamayacağını, tarafsız olması gerektiğini belirtti.

BAE büyük bir petrol ve gaz üreticisi. COP28 zirvesinin başkanlığına atanan kişi ise BAE’nin ulusal petrol ve gaz şirketi Adnoc’un da başkanı olan Sultan Al Jaber.

Figueres, Al Jaber’in “Fosil yakıt emisyonlarını azaltmaya odaklanmalıyız. Aynı zamanda sürdürülebilir, uygun maliyetli sıfır karbon alternatiflerini artırmalıyız” şeklindeki konuşmasına yanıt verdi. Yardımcı sunuculuğunu yaptığı Outrage and Optimism podcast’inde Figueres şunları söyledi: “Al Jaber aynı anda iki dans pistinde dans etmeyi deniyor. Aslında şunu söylemeye çalışıyor: ‘Fosil yakıt üreticileri olan bizler, gelişmiş karbon yakalama ve depolama yoluyla (CCS) emisyonlarımızdan sorumlu olacağız. Biz veya COP başkanlığı da sıfır karbon alternatiflerini destekleyeceğiz.’”

“Bugün kullanılan fosil yakıt enerjinin ‘gelecekte öngörülebilir bir süre’ boyunca küresel enerji karışımının bir parçası olacağı düşücesini BAE perspektifinden anlayabiliyorum” ifadesinde bulunan Figueres, “ancak COP başkanı perspektifinden bakıldığında, çok tehlikeli. Çoğu ülkenin, özellikle de savunmasız ülkelerin, bu konuda COP başkanını desteklemeye istekli olmadığını görüyorum çünkü bu doğrudan hayatta kalmalarına bir tehdit oluşturuyor” dedi.

Figueres sözlerine şöyle devam etti: “COP başkanı olduğunuzda, geldiğiniz ülkenin pozisyonunu ileri süremezsiniz. Tarafsız olmanız gerekir.”

Dünya, küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlama şansı elde etmek için 2030 yılına kadar CO2 emisyonlarını %45 oranında azaltmalı. Figueres; “CCS’nin ticari olarak beş ila yedi yıl içinde uygulanabilir olacağına inanmıyorum. Bu gerçekleşmeyecek. Burada zamanlama ve ahlaki bir sorunumuz var” dedi.

Al Jaber’in Ocak ayında COP28 Başkanı olarak atanması önemli eleştiriler aldı. The Guardian, Nisan ayında BAE’nin petrol ve doğalgaz genişlemesi planı ile dünyadaki en büyük üçüncü net sıfır hedefini parçalama planına sahip olduğunu açıklamıştı. BAE yalnızca Suudi Arabistan ve Katar’ı geride bıraktı.

Bilim insanları, Paris Anlaşmasının iklim hedeflerine ulaşmak için çoğu fosil yakıt rezervinin yeraltında kalması gerektiği konusunda hemfikir. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 2021’den sonra hayata geçecek yeni fosil yakıt projelerinin 2050’ye kadar net sıfır emisyon hedefine uyumlu olmadığını belirtiyor.

Bir COP28 sözcüsü, Al Jaber’in “tüm ülkelere görüşlerini ifade etmeleri ve ortak noktalar bulmalarına izin verecek tarafsız bir süreci yönetmeye kararlı olduğunu” söyledi. CCS’ye sadece atıfta bulunmanın bir “yanlış anlaşılma” olduğunu belirten Al Jaber; yenilenebilir enerji kapasitesini üçe katlamayı, 2030 yılına kadar hidrojen üretimini ikiye katlamayı ve CCS’yi kullanarak diğer seçeneklerin uygulanamadığı yüksek emisyonlu endüstrilerin dekarbonizasyonunu gerçekleştirmeyi önerdiğini belirtti.

IEA Başkanı Fatih Birol, Cumartesi günü şunları söyledi: “2022’de enerji fiyatlarının hızla yükselmesinden birçok kişi etkilendi. Ancak petrol ve gaz endüstrisi için bu, rekor kâr elde edilen bir yıldı. Şimdi bunu daha geniş fayda için kullanmanın zamanı geldi.”

Birol, petrol ve gaz endüstrisinin işlemlerinden kaynaklanan emisyonların küresel emisyonların %15’ini oluşturduğunu, ancak bu miktarın 2030 yılına kadar 600 milyar dolarlık bir yatırımla %60 azaltılabileceğini vurgularken “Bu, endüstrinin geçen yıl elde ettiği trilyonlarca dolardan çok daha az bir miktar” dedi.

Birol ayrıca “Bu gerçeklerle yüzleşme anı. Eğer petrol ve gaz endüstrisi iklim tartışmalarında ciddiye alınmak istiyorsa harekete geçmeli. Bir petrol ve gaz üreticisi tarafından ev sahipliği yapılan COP28, endüstriye emisyonları azaltma konusunda gerçek bir taahhüt göstermek adına benzersiz bir fırsat sunuyor” şeklinde konuştu.

Figueres yakın tarihli ikinci bir podcast’te küresel fosil yakıt endüstrisini ve onun “şok edici” kârlarını ağır bir şekilde eleştirerek şunu söyledi: “Beni şaşırtan şey, petrol ve gaz endüstrisinin tarihin doğru tarafında yer almak için hiçbir çaba göstermemesi. Bunun etkisine karşı herhangi bir hassasiyet göstermeden herkesin önünde kârlarını sergiliyorlar.”

Figueres son olarak; “Bu eşi benzeri görülmemiş kârlar insanlığın yararına harcanmıyor. Onlar endüstrinin ve hissedarlarının yani, çok küçük bir insan grubunun yararına kullanılıyor. Aslında bu seçimi yaptıkları için öfkeliyim” dedi.

Petrol ve gaz endüstrisi, son 50 yılda, yılda ortalama 1 trilyon dolar net kâr elde etti.

Yazının aslına buradan erişebilirsiniz.