BM Raporu: Gıda İsrafı İklim Değişikliğini Kuvvetlendiriyor

BM Çevre Programı (UNEP) ve ortak kuruluş WRAP tarafından üretilen Gıda Atık Endeksi Raporu’na göre, 2019 yılında satılan 930 milyon tondan fazla gıda atık kutularına gitti.

Çiftliklerde ve tedarik zincirlerinde de gıdaların kaybolması, genel olarak gıdanın üçte birinin asla yenmediğini gösteriyor.

Çalışma, şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı gıda atığı veri toplama, analiz ve modellemeyi temsil ediyor ve ülkelere kaybı doğru bir şekilde ölçmek için bir metodoloji sunuyor.

BM Çevre Programı (UNEP) İcra Direktörü Inger Andersen, “İklim değişikliği, doğa ve biyolojik çeşitlilik kaybı, kirlilik ve atıklarla mücadele konusunda ciddileşmek istiyorsak, dünyanın dört bir yanındaki işletmeler, hükümetler ve vatandaşlar gıda israfını azaltmak için üzerlerine düşeni yapmalıdır” dedi.

Gıda israfı, çoğunlukla zengin ülkeleri etkileyen bir sorun olarak düşünülse de, en yoksul ülkelerde veriler yeterli olmamasına rağmen rapor, tüm ülkelerde şaşırtıcı bir şekilde benzer atık seviyelerinin bulunduğunu ortaya koydu.

Çalışma, tedarik zincirinin tüketim aşamasında hanehalklarının gıdanın %11’ini attığını, gıda hizmetlerinin ve perakende satış noktalarının ise sırasıyla %5 ve %2’sini israf ettiğini ortaya koyuyor.

Rapora göre, küresel seragazı emisyonlarının %8 ila %10’unun tüketilmemiş gıdalarla ilişkili olduğuna işaret eden bu durumun önemli çevresel, sosyal ve ekonomik etkileri var.

Andersen, “Gıda israfının azaltılması, seragazı emisyonlarını azaltacak, arazi dönüşümü ve kirlilik yoluyla doğanın tahribatını yavaşlatacak, gıdanın varlığını artıracak ve böylece açlığı azaltacak ve küresel durgunluk zamanında ekonomik tasarruf sağlayacaktır” dedi.

2019’da yaklaşık 690 milyon insan açlıktan etkilendi ve üç milyar kişi sağlıklı beslenemedi.

COVID-19 bu sayıları daha da artırabilirken çalışma, tüketicileri evde yiyecekleri israf etmemeye çağırıyor. Ayrıca, gıda atıklarının, ülkelerin Paris Anlaşması’nda giderek daha iddialı iklim eylemlerini taahhüt ettikleri planlar olan Ulusal Katkı Beyanları’na (NDC) dahil edilmesi için baskı yapıyor.

Bu arada, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nda (SKA) 12.3, perakende ve tüketici düzeyinde kişi başına küresel gıda atığını yarıya indirmeyi ve üretim ve tedarik zincirlerinde gıda kayıplarını en aza indirmeyi hedefliyor.

Andersen, “Bu yıl BM Gıda Sistemleri Zirvesi, gıda atığıyla küresel olarak mücadele etmek için cesur yeni eylemler başlatma fırsatı sağlayacak” dedi.

Karşılaştırmalı Veri Eksik

Artan sayıda gıda atığını ölçen ülkelerden 14’ü, Gıda Atık Endeksi ile uyumlu bir şekilde hane verilerini toplarken, 38 ülke SDG 12.3 ile benzer yöntemler kullanıyor.

Kabuklar ve kemikler gibi yenilebilir ve yenemez yiyecekler arasındaki hanehalkı dağılımı yalnızca belirli yüksek gelirli ülkelerde mevcutken, oranların daha yüksek olabileceği düşük gelirli ülkelerde bilgi eksikliği var.

Rapora göre bu bilgi boşluğunu doldurmak çok önemli.

UNEP, 2022’nin sonlarında SDG 12.3 raporlamasının bir sonraki turunda ülkelerin gıda israfını zamanında ölçme ve kaydetme kapasitelerine yardımcı olmak için bölgesel çalışma grupları başlatacak. Ayrıca, 2030 hedefine yönelik ilerlemeyi izlemek için ulusal temeller geliştirirken bu ülkeleri ve gıda israfını önlemek için stratejiler tasarlanmasını destekleyecek.