BM Genel Sekreterinden Fosil Yakıt Şirketleri için Vergi Çağrısı: “Kirleten Ödemeli”

António Guterres, toplanan paranın iklim krizi kaynaklı kayıplara uğrayan savunmasız ülkelere yönlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, ülkelerin fosil yakıt şirketlerine beklenmedik vergiler koyması ve parayı iklim krizi kaynaklı zarar gören savunmasız ülkelere yönlendirmesi gerektiğini ifade etti.

António Guterres, sıcak hava dalgaları, sel, kuraklık ve diğer iklim etkilerinin neden olduğu artan hasarı “kirletenlerin ödemesi gerektiğini” söyledi ve “fosil yakıt üreticilerini, yatırımcılarını ve kolaylaştırıcılarını uyarmanın tam zamanı” olduğunu belirtti.

Guterres Salı günü BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, “Bugün, tüm gelişmiş ekonomileri fosil yakıt şirketlerinin beklenmedik kârlarını vergilendirmeye çağırıyorum. Bu fonlar, iklim krizi nedeniyle zarara uğrayan ülkelere ve artan gıda ve enerji fiyatlarıyla mücadele eden insanlara yönlendirilmeli ”dedi.

Guterres’in son çağrısı, gezegenin durumu ve hükümetlerin rotayı değiştirme iradesi hakkında bugüne kadarki en kasvetli konuşması sırasında geldi.

Sözlerine “Dünyamızın başı büyük belada” diyerek başlayan Genel Sekreter şöyle devam etti: “İllüzyonlara kapılmayalım. Dalgalı denizlerdeyiz. Ufukta hoşnutsuzluk içinde geçecek küresel bir kış var. Bir yaşam maliyeti krizi büyüyor, güven çöküyor, eşitsizlikler patlıyor ve gezegenimiz yanıyor. Harekete geçme görevimiz var ve yine de devasa küresel işlev bozukluğu nedeniyle kilitlenmiş durumdayız. Uluslararası toplum, çağımızın büyük dramatik zorluklarıyla mücadele etmeye hazır veya istekli değil.”

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından rekor kârlar elde eden büyük petrol ve gaz şirketlerini vergilendirme çağrıları yeniden gündeme taşındı.

Temmuz ayında Exxon, 17,8 milyar dolar ile üç aylık süreçte rekor kâr elde ettiğini açıklarken, Chevron 11,6 milyar dolar ile kendi üç aylık rekor kârını açıkladı. Bu arada BP, aynı dönemde 8,5 milyar dolar kâr elde etti.

Guterres’in önerisine göre, vergilerden elde edilen gelir, erken uyarı sistemlerine yatırım yapmak ve iklim krizine karşı direnç kazanmak isteyen gelişmekte olan ülkelere akmalı.

Savunmasız ülkeler, zengin uluslardan kayıpları için “iklimle ilgili ve adalete dayalı” bir küresel vergi talep etmek adına BM Genel Kurul haftasından yararlanmaya hazırlanıyor.

Guterres daha önce de hükümetleri fosil yakıtlara “bağımlılıkla” suçladı. Petrol, kömür ve gaza yapılan yeni yatırımları “ahlaki ve ekonomik çılgınlık” olarak nitelendirdi.

Ancak dünkü konuşması, genel kurulun büyük kürsüsünde ve sellerin ülkenin üçte birini sular altında bıraktığı ve milyonları yerinden ettiği Pakistan‘a yaptığı son ziyaretin ardından yapıldı.

Guterres, “Gezegenimiz yanıyor” diyerek dünya liderlerini “doğaya karşı intihara meyilli savaşlarını” sona erdirmeye çağırdı.

BM Genel Sekreteri konuşmasına şu şekilde devam etti: “İklim krizi zamanımızın belirleyici sorunudur. Her hükümetin ve çok taraflı kuruluşun birinci önceliği olmalıdır. Yine de, dünya çapındaki ezici çoğunluktaki halk desteğine rağmen iklim eylemi ikinci plana atılıyor. İklim felaketiyle randevumuz var. Bugünün en sıcak yazları, yarının en serin yazları olabilir. Hayatta bir kez yaşanabilecek iklim şokları yakında yılda bir kez yaşanabilecek olaylara dönüşebilir. Ve her iklim felaketinden en çok kadınların ve kız çocuklarının etkilendiğini biliyoruz. İklim krizi, ahlaki ve ekonomik adaletsizlik üzerine bir vaka çalışmasıdır.”

Guterres, hükümetlerin fosil yakıtlara olan bağımlılıklarını kırmak için sadece maden şirketlerini değil, onları destekleyen şirketlerin de tüm altyapısını hedef alarak bir “müdahalede” bulunması gerektiğini söyledi.

Genel sekreter, “Bu, karbon kirliliğine yatırım yapmaya ve sigortalamaya devam eden bankalar, özel sermaye, varlık yöneticileri ve diğer finansal kurumları içeriyor” dedi.