BM: “Blöf ve Önceden Tasarlanmış Taktikler Zamanımızı Tüketiyor”

BM İklim Şefi Stiell, iklim kriziyle mücadeleye yönelik yeni bir küresel mali çözümü görüşmek üzere Azerbaycan’da bir araya gelen ülkelerin “şovu kesmeleri” ve ciddi işlere başlamaları gerektiğini söyledi.

Birleşik Krallık ve Brezilya, dün (18 Kasım) ikinci haftasına giren ve yılda en az 1 trilyon doların gelişmekte olan ülkelere nasıl aktarılacağına dair görünürde herhangi bir anlaşmanın olmadığı COP29 iklim zirvesindeki tıkanıklığı gidermeye çalışmak üzere çağrıldı.

Yoksul ülkelerin seragazı emisyonlarını azaltmak ve aşırı hava koşullarının etkileriyle başa çıkmak için paraya ihtiyacı var. Zengin ülkeler ise yoksul ülkelere yardım edecek parayı bulamamakla suçlanıyor.

Yaklaşık 200 ülkeden yetkililer geçen hafta potansiyel bir anlaşmanın metnini hazırlamak için çalıştı, ancak birçok ülke karar alma yetkisine sahip bakanlarını Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye yalnızca iki hafta süren toplantının ikinci yarısı için gönderdi.

BM’nin iklim şefi Simon Stiell konferansta şunları söyledi: “Yeni gelen bakanların kolları sıvayıp en zorlu konulara dalmaları gerekiyor. Blöf ve önceden tasarlanmış taktikler değerli zamanınızı tüketiyor. O halde bu hafta tiyatroyu bırakıp asıl işe geçelim.”

Zengin ülkelere, aşırı hava koşullarının etkilerinden mustarip olan ancak küresel ısınmada yok denecek kadar az sorumluluğa sahip en yoksul ülkelere yardım etmenin kendi çıkarlarına olduğunu hatırlattı: “İklim finansmanı hayır işi değildir. Ekonomilerini ve insanlarını yaygın iklim etkilerinden korumak her ülkenin tamamen çıkarınadır.”

Azerbaycan Çevre Bakanı ve müzakerelerin Başkanı Muhtar Babayev şunları söyledi: “Siyasetçiler adil ve iddialı bir anlaşmaya varma gücüne sahipler. Bu sorumluluğu yerine getirmeliler. Derhal ve yapıcı bir şekilde harekete geçmeleri gerekiyor. Mümkün olan en yüksek hedef düzeyi gerçekten zor ve cesaret gerektirir.Meslektaşlarım, şimdi cesur olma zamanı” dedi.

İngiltere ve Brezilya, anlaşmaya varılacak bir “çıkış bölgesi” bulunmasına yardımcı olmak için ülkelerle birlikte çalışacak. Tartışmalı konular arasında; gelişmiş ülkelerin finansmanın ne kadarını kendi bütçelerinden, ne kadarını özel sektörden sağlaması gerektiği; Çin gibi gelişmekte olan ekonomileri ve Suudi Arabistan gibi petrodevletleri de kapsayacak şekilde katkıda bulunanların sayısının nasıl genişletileceği; ve hedefe hangi son tarihe kadar ulaşılacağı yer alıyor.

Avustralya İklim ve Enerji Bakanı Chris Bowen, görüşmelerin finans sürecini yönlendirmekle görevlendirildi. Bowen ve Mısırlı Yasmine Fouad, “yeni kolektif sayısallaştırılmış hedef” (NCQG) müzakerelerinden sorumlu olacak.

Hedeflerin karşılanması için son tarihler ve hangi ülkelerin finansmana nasıl erişebileceğine ilişkin kurallar da dahil olmak üzere bir anlaşmanın yapısı da önemli.

Pakistan senatosunun bir üyesi olan Sherry Rehman, Ağustos 2022’de Pakistan’ın üçte birini sular altında bırakan, tahminen 8 milyon insanı yerinden eden ve on milyarlarca dolara mal olan hasara neden olan yıkıcı seller sırasında ülkenin çevre bakanıydı.

Dünya liderlerini kimin suçlanacağına dair önemsiz çekişmelere kapılmak yerine “büyük resme bakmaya” çağırdı: “Bu bizim için bir ölüm kalım meselesi. Dünyanın iklime en duyarlı ülkelerinden biriyiz.”

Düşünce kuruluşu Power Shift Africa’nın direktörü Mohamed Adow ise, gelişmiş ülkelerin bir buçuk yüzyıldan fazla bir süredir fosil yakıtlara bağımlı kalarak iklim krizine neden olmanın sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini söyledi: “İklim finansmanı hedefi kamu finansmanı ve yenilikçi kaynakları seferber etmeli.”

Bu kaynaklar arasında şu anda Brezilya’daki G20’de tartışılan bir servet vergisi ve sık uçuşlar gibi yüksek karbonlu faaliyetlere uygulanacak vergiler yer alabilir.

Adow, “Yeni finans hedefinin kamu, hibe bazlı bileşeni, şu anda borç sıkıntısı çeken gelişmekte olan ülkelere güven verecek kadar büyük olmalı. Onlar için faiziyle birlikte ödenmesi gereken özel finansman, daha fazla borcun reçetesinden başka bir şey değil” diye ekledi.