Bilim İnsanları Uyardı: “Gezegen Sistemlerimizi Tehlikeli bir İstikrarsızlığa İtiyoruz”

Sürdürülebilir bir geleceğe hızlı ve adil bir geçiş çağrısında bulunan bilim insanları, gezegendeki yaşamın tehlikede olduğunu söylüyor.

Uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekip, Dünya’nın “yaşam belirtilerinin” insanlık tarihindeki herhangi bir döneme kıyasla daha kötü olduğu konusunda uyardı. Bu, gezegendeki yaşamın tehlikede olduğu anlamına geliyor.

Rapor, iklim krizini takip etmek için kullanılan 35 gezegen yaşamsal işaretinden 20’sinin rekor düzeyde uç noktalarda olduğunu ortaya çıkardı. Göstergelerde seragazı emisyonları, küresel sıcaklık ve deniz seviyesindeki artışın yanı sıra insan ve hayvan nüfus sayıları da yer alıyor.

Araştırmacılar, 2023’te küresel hava sıcaklığı, okyanus sıcaklığı ve Antarktika deniz buzunun kapsamı da dahil olmak üzere birçok iklim rekorunun çok büyük farklarla kırıldığını söyledi. Şimdiye kadar kaydedilen en yüksek aylık yüzey sıcaklığı Temmuz ayındaydı ve muhtemelen gezegenin 100 bin yıldır gördüğü en yüksek sıcaklıktı.

Bilim insanları ayrıca Kanada’da benzeri görülmemiş karbondioksit emisyonlarına neden olan olağanüstü bir orman yangını sezonunun altını çizdi. Bu yangınlar, dünyanın beşinci büyük kirleticisi olan Japonya’nın yıllık üretiminin tamamına eşdeğer olan 1 milyar ton karbondioksit emisyonuna neden oldu. Uzmanlara göre, yanan devasa alan yeni bir yangın rejiminin devrilme noktasına işaret ediyor.

Araştırmacılar, insan refahını ön planda tutan ve zenginlerin aşırı tüketimini ve aşırı emisyonlarını azaltan küresel bir ekonomiye geçiş çağrısında bulundu. Uzmanlar, en çok emisyona neden olan %10’lık kesimin 2019’daki küresel emisyonların neredeyse %50’sinden sorumlu olduğunu da vurguladı.

Raporun baş yazarlarından biri olan ABD’deki Oregon Eyalet Üniversitesi’nden (OSU) Dr. Christopher Wolf şunları söyledi: “İnsanlığın Dünya’nın güvenli bir şekilde verebileceğinden daha fazlasını alması sorununu ele alan eylemler gerekiyor. Aksi takdirde doğal ve sosyoekonomik sistemlerin çöküşüne şahit olacağımız ve dayanılmaz sıcaklıkların, yiyecek ve tatlı su kıtlığının olduğu bir dünyada yaşayacağız. 2100 yılına gelindiğinde, 3 ila 6 milyar kadar insan kendilerini dünyanın yaşanabilir bölgelerinin dışında bulabilir; bu da şiddetli sıcaklıklar, sınırlı gıda ve yüksek ölüm oranları ile karşı karşıya kalacakları anlamına geliyor.”

Bioscience dergisinde yayımlanan analiz, 15 bin bilim insanı tarafından onaylanan 2019 raporunun güncellenmesi.

Raporda, “On yıllardır bilim insanları, devam eden insan faaliyetlerinden kaynaklanan aşırı iklim koşullarının damgasını vurduğu bir gelecek konusunda sürekli olarak uyarıda bulunuyorlar. Maalesef zaman doldu… Gezegen sistemlerimizi tehlikeli bir istikrarsızlığa itiyoruz” denildi.

“En İyi Umudumuz Sürdürülebilir Bir Geleceğe Hızlı ve Adil Geçiş”

Ortak yazar, Birleşik Krallık’taki Exeter Üniversitesi’nden Prof. Tim Lenton şunları söyledi: “Bu rekor aşırılıklar başlı başına endişe verici ve aynı zamanda geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilecek ve iklim değişikliğini daha da hızlandırabilecek devrilme noktalarını tetikleyebilir. İklimde devrilme noktalarının art arda gelmesini önlemek için en iyi umudumuz, sürdürülebilir bir geleceğe hızlı ve adil bir geçiş sağlamak için toplumlarımız ve ekonomilerimizde olumlu devrilme noktalarını tespit etmek ve tetiklemek”

Raporda Çin ve Hindistan’daki şiddetli sel baskınları, ABD’deki aşırı sıcak hava dalgaları ve Libya’da binlerce insanın ölümüne yol açan olağanüstü yoğun Akdeniz fırtınası vurgulandı. Ayrıca, Eylül ortası itibarıyla, küresel ortalama sıcaklığın sanayi öncesi seviyelerin 1,5 derece üzerinde olduğu 38 gün olduğu belirtildi.

Bilim insanları tarafından önerilen diğer politikalar arasında fosil yakıt sübvansiyonlarının aşamalı olarak kaldırılması, ormanların korunmasının artırılması, zengin ülkelerde bitki bazlı beslenmeye geçiş ve yeni kömür projelerinin sona erdirilmesi ve petrol ve gazın aşamalı olarak ortadan kaldırılması için uluslararası anlaşmaların kabul edilmesi yer alıyor.

“Ayrıca gönüllü aile planlaması yoluyla ve doğurganlık oranlarını azaltan kadınların ve kız çocuklarının eğitim ve haklarını destekleyerek cinsiyet adaleti ile insan nüfusunu istikrara kavuşturmaya ve kademeli olarak azaltmaya çağrıda bulunuyoruz” denildi ve şöyle devam edildi:

“Büyük sorunların büyük çözümlere ihtiyacı vardır. Bu nedenle, iklim acil durumuna ilişkin bakış açımızı yalnızca izole bir çevre sorunu olmaktan çıkarıp sistemik, varoluşsal bir tehdide dönüştürmeliyiz. Küresel ısınma yıkıcı olmasına rağmen, karşı karşıya olduğumuz artan ve birbiriyle bağlantılı çevresel krizin (örneğin biyolojik çeşitlilik kaybı, tatlı su kıtlığı ve salgın hastalıklar) yalnızca bir yönünü temsil ediyor.”

Eylül ayında, Dünya sisteminin dokuz gezegen sınırını kullanan farklı bir analizi, bu gezegenin yaşam destek sistemlerinin o kadar hasar gördüğü ve Dünya’nın “insanlık için güvenli çalışma alanının oldukça dışında” olduğu sonucuna vardı. Gezegensel sınırlar, iklim, su ve yaban hayatı çeşitliliği gibi önemli küresel sistemlerin sınırlarını temsil ediyor. Bu sistemlerin ötesinde sağlıklı bir gezegeni sürdürme yetenekleri başarısız olma tehlikesiyle karşı karşıya.