2015’ten Bu Yana Bankalar, Fosil Yakıtlara 2,7 Trilyon Dolar Finansman Sağladı

Bankaların, küresel ölçekte fosil yakıtlara aktardığı finansmanı ortaya koyan en kapsamlı raporun bu yılki sayısı “Bankalar İklim Değişikliğini Finanse Ediyor” bugün yayımlandı. Rapor, Paris Anlaşması’nın Aralık 2015’teki kabulünden bu yana, 35 küresel bankanın fosil yakıtlara toplam 2,7 trilyon doların üzerinde finansman aktardığını ortaya koyuyor.

Birleşmiş Milletler Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) 1,5 Derece Küresel Isınma Özel Raporu, iklim krizinin en ağır sonuçlarını bertaraf etmek için küresel ölçekte karbon emisyonlarını acilen azaltmamız gerektiğini ortaya koymuştu. Ancak bugün yayımlanan “Bankalar İklim Değişikliğini Finanse Ediyor” raporunun bulguları, dünyanın önde gelen bankalarının finansman modellerinin, iklim krizini desteklemeye devam ettiğini gösteriyor.

Rainforest Action Network, BankTrack, Indigenious Environment Network, Oil Change International, Reclaim Finance ve Sierra Club işbirliğinde hazırlanan ve dünyanın dört bir yanında bulunan 240’ın üzerinde kuruluş tarafından teyit edilen “Bankalar İklim Değişikliğini Finanse Ediyor” raporu, son dört yılda küresel ölçekteki kömür, petrol ve doğalgaz sektörlerinde faaliyet gösteren 2100 şirkete aktarılan finansmanı inceliyor.

Rapor, fosil yakıt finansmanında JPMorgan Chase, Wells Fargo, Citi ve Bank of America gibi büyük ABD bankalarının başat rol oynadığını ortaya koyuyor. Bu dört bankanın verdiği fonlar, Paris Anlaşması’nın kabul edilmesinden bu yana, 35 büyük küresel banka tarafından sağlanan fosil yakıt finansmanının %30’unu oluşturuyor.

JPMorgan Chase, Paris Anlaşması’ndan bu yana 271 milyar dolarlık fosil yakıt finansmanı sağladı. Bu rakam, JPMorgan Chase’i sadece dünyanın bir numaralı fosil yakıt bankası yapmıyor, aynı zamanda ikinci sırayı alan Wells Fargo ile arasına %36’lık bir marj koyuyor. Bankanın sağladığı 271 milyar dolar, raporda incelenen 35 bankanın toplam fosil finansmanının %10’una karşılık geliyor. JPMorgan Chase, son dört yılda fosil yakıtlara sağladığı finansmanın yanı sıra, Arktik ve açık denizlerdeki petrol ve doğalgaz projeleri ve hidrolik basınçla kayaç kırma teknolojisi olan fracking gibi en tehlikeli ve zararlı fosil yakıt kategorilerine fon sağlayanların da başında geliyor.

İklim Haber'i Telegram'da Takip Edin!İklim Haber'i Linkedin'de Takip Edin!

Royal Bank of Canada (RBC), Paris Anlaşması’nın imzalanmasından bu yana fosil yakıtlara 141 milyar dolar finansman sağladı. Fosil yakıtlara Kanada’nın diğer bankalarından %30 daha fazla finansman sağlayan RBC, bu sebeple Kanada’nın sabıkası en kabarık bankası olarak öne çıkıyor. Avrupa’da ise Barclays diğer Avrupa bankalarını %36 marjla geride bırakarak fosil yakıtlara en çok yatırım yapan banka olarak tanımlanıyor. Barclays, 2016-2019 yılları arasında 118 milyar doları fosil yakıtlara aktardı. 2019 yılında ise BNP Paribas, Avrupa’nın en büyük fosil fonu oldu. Dahası, BNP Paribas aynı zamanda Paris Anlaşması’ndan bu yana %56’lık bir farkla Fransa’nın da en kirli bankası.

Japonya’nın fosil yakıtlara sağlanan finansman açısından en kirli bankası olan MUFG, aynı dönemde 119 milyar dolarlık fosil yakıt finansmanı sağladı. Çin’in en kötü fosil yakıt bankası olan Bank of China ise, kömür başta olmak üzere fosil yakıtların finansmanına 84 milyar dolar aktardı.

Rapor ayrıca, en fazla yeni kömür, petrol, doğalgaz ve benzer yatırım planlayan ilk 100 şirkete sağlanan finansmanı inceliyor ve bulgular, 2,7 trilyon dolarlık fosil yakıt finansmanının 975 milyar dolarının bu şirketlere aktarıldığını ortaya koyuyor. Rapor aynı zamanda belirtilen 100 şirkete sağlanan finansmanın 2018-2019 arasında %40 arttığını gösteriyor.

“Bankalar İklim Değişikliğini Finanse Ediyor” raporu, aynı zamanda bankaların fosil yakıtlarla ilgili geleceğe dönük politikalarını da değerlendiriyor. Yeni fosil yakıt projelerine yönelik finansman kısıtlamaları ve 1,5 derece hedefiyle uyumlu olarak mevcut projelere sağlanan finansmanın aşamalı olarak kaldırılmasına ilişkin taahhütler açısından değerlendirildiğinde; hiçbir bankanın, son zamanlarda kamuoyunda yaptıkları açıklamaların aksine, iklim değişikliğiyle mücadele edecek şekilde hareket etmediği ortaya çıkıyor.

Rapor ayrıca önemli alt sektörlerin finansmanı konusundaki banka politikalarını ve uygulamaları da değerlendiriyor. Bankaların uzun zamandır kısıtlama getirdiği kömür madenciliği ve termik santral finansmanında genel bir düşüş görülse de, gelecek 10 yılda kömür finansmanının aşamalı olarak sonlandırılabilmesi için düşüşün çok daha belirgin olması gerekiyor.

Büyük bankalar, Paris Anlaşması’nın imzalanmasından bu yana geçen dört yıl içinde, Arktik’deki petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip şirketlere fonlarını önemli ölçüde artırdı. Hidrolik basınçla petrol çıkarımı ve doğalgaz finansmanı da bu yıllar içinde artarken, ABD bankaları sektörü finanse eden fonları sağlayanların başında geliyor. UniCredit ve RBS haricindeki tüm bankalar, açık denizlerde petrol ve doğalgaz üreten ya da arzı artıran şirketler için sınırsız finansmana izin vermeye devam ediyor.

“Bankalar İklim Değişikliğini Finanse Ediyor” raporu, aynı zamanda bankaların finanse ettiği fosil yakıt projelerinin ve şirketlerin insan hakları ve genel olarak iklim değişikliği konularındaki kabul edilemez boyuttaki yaklaşımını da ele alıyor. Bu konular, yerli halkların önderliğinde Kuzey Amerika’daki boru hattı mücadelesinden, Arjantin’in Vaca Muerta havzasında hidrolik basınçla petrol çıkarma projelerine ve Polonya’da yer alan bir kömür madeninin genişleme planına kadar çeşitli vaka çalışmalarıyla ayrıntılı şekilde irdeleniyor. Bankaların oldukça sorunlu görülen projeleri ve bunların arkasındaki şirketleri finanse etmelerini önleyecek etkin enerji ve insan hakları politikalarından yoksun olduğu vurgulanıyor.

Rainforest Action Network İklim ve Enerji Araştırmaları Bölüm Başkanı Alison Kirsch “ Rapor, finansal kurumların nasıl bizi iklim felaketine götürdüğüne dair oldukça rahatsız edici bir tablo çiziyor. Veriler, küresel ölçekte bankaların yalnızca fosil yakıtların finansmanını artırmakla kalmayıp, aynı zamanda yeni fosil yakıt projeleri planlayan şirketlere de finansmanı artırdığını gösteriyor. Bu durum, iklim krizine karşı acil önlem alınması konusunda bankaların sınıfta kaldığını açıkça ortaya koyuyor. Daha önce benzeri görülmemiş ölçekte gerçekleşen sel, kuraklık, yangın ve fırtınalardan kaynaklanan ölüm ve tahribat her yıl artarken; bankaların, karbondioksit emisyonlarını artırmayı hedefleyen şirketler için yeni fonları onaylaması ve sermayelerini artırması sorumsuz ve acımasızca’’ diyor.

BankTrack’in Direktörü Johan Frijns ise, “Geçen yıl bankalar, Paris Anlaşması’nın hedeflerini desteklediklerini ilan etmek için sıraya giriyordu. Küresel iklim hedeflerini tanımlayan ‘Sorumlu Bankacılık Prensipleri’ ve yeni ‘Ekvator Prensipleri’ yüzlerce banka tarafından imzalanmıştı. Ancak bu rapor gösteriyor ki, bu alkışı hak eden taahhütler sadece çok ufak farklar yaratıyor ve fosil yakıt endüstrisi finansmanı bizi iklim uçurumuna sürüklemeye devam ediyor. Bankaların, Paris hedeflerine erişebilmek için, acil olarak tüm yeni fosil yakıt projelerini finanse etmeyi bırakmaları ve mevcut olanları da hızlıca sonlandırmaları gerektiğini anlamaları gerekiyor. Bu tüm bankalar için Glasgow hedefi olmalı” diyor.

Rapora buradan ulaşabilirsiniz.