Azerbaycan’ın ev sahipliği yapacağı COP29’un organizasyon komitesine Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkanı Rovshan Najaf’ın ve ülkenin Özel İletişim ve Bilgi Güvenliği Hizmeti Başkanı İlgar Musayev’in dahil edilmesi endişelere yol açtı.
YAZI: Erhan ARCA
Bölge ülkelerin oybirliği ile belirlenen COP İklim Zirveleri ev sahipliğinde sıra Doğu Avrupa ülkelerinde. Rusya’nın AB üyesi ülkelerin ev sahipliğini engellemesi ile Azerbaycan ve Ermenistan bu rolü üstlenmek adına teklif sunmuştu. İki ülke arasında barışın sağlanması adına atılan ufak adımlardan biri de Ermenistan’ın teklifini geri çekmesi ve Azerbaycan’ın COP29 ev sahipliği rolünü üstlenmesi olmuştu.
COP28’te olduğu gibi bu sene düzenlenecek COP29’un ev sahipliğini fosil yakıtlara büyük ölçüde bağımlı olan bir ülkenin yapacak olması eleştirilere yol açmıştı. ABD hükümetinin Uluslararası Ticaret İdaresi’ne göre, petrol ve gaz üretimi Azerbaycan’ın GSYİH’sinin neredeyse yarısını ve geçen yıl ihracat gelirinin %92,5’inden fazlasını oluşturdu.
SOCAR’ın eski yöneticisi Muhtar Babayev’ın COP29 Başkanı olarak atanması da ülkenin iklim değişikliğiyle ilgili yaklaşımına dair soru işaretlerini beraberinde getirdi. Azerbaycan’ın Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanı olan Muhtar Babayev, bu görevinden önce devlet petrol şirketi SOCAR’da 26 yıl üst düzey yönetici olarak çalışmıştı. Babayev, COP iklim müzakerelerine başkanlık eden 24. erkek olacak. Kadınlar ise iklim müzakerelerinin başlamasından bu yana yalnızca beş kez bu göreve seçildi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan’da düzenlenecek COP29 organizasyon komitesini ilk duyurduğunda komitenin tamamı erkeklerden oluşuyordu. 28 erkekten oluşan komiteye toplumsal cinsiyet eşitliğini zedeleyen yaklaşımı nedeniyle gelen çok sayıda tepkinin ardından Cumhurbaşkanı Aliyev komiteye 12 kadın ve 1 erkek daha eklemişti.
350.org’dan Eleştiriler Yükseldi
COP29’un organizasyon komitesine Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkanı Rovshan Najaf’ın ve ülkenin Özel İletişim ve Bilgi Güvenliği Hizmeti Başkanı İlgar Musayev de dahil edildi. COP29 komitesinin neredeyse tüm üyeleri, devlet güvenlik teşkilatı başkanı da dahil olmak üzere hükümet bakanları veya yetkililerinden oluşuyor. Fosil yakıt çağını sona erdirmek adına çalışmalar yürüten 350.org, SOCAR Başkanı Rovshan Najaf’ın ve ülkenin Özel İletişim ve Bilgi Güvenliği Hizmeti Başkanı İlgar Musayev’in dahil edilmesi hakkında endişelerini paylaşan bir basın açıklaması yaptı.
Açıklamada, Musayev’in komiteye katılımının sivil alanın ve hakların, ayrıca gizliliğin korunması konusunda soru işaretleri uyandırdığı ifade edildi. Yanı sıra, iki petrol üretimine dayalı ekonomiye sahip ülkenin COP müzakerelerinde üst üste ev sahipliği yapacak olmasının ve fosil yakıt temsilcilerine bu görüşmelerde kucak açılmasının önemli bir çıkar çatışmasını ortaya koyduğu aktarıldı.
350.org Politika ve Kampanyalardan Sorumlu Direktör Yardımcısı Andreas Sieber’ın yaptığı açıklamanın tamamı şu şekilde:
“Fosil yakıtların genişletilmesine yönelik planların bulunması ve fosil yakıtlardan uzaklaşmaya yönelik net stratejilerin olmaması, bir petrol şirketi başkanının COP29 organizasyon komitesine bir gizli servis temsilcisiyle birlikte dahil edilmesi, ciddi bir çıkar çatışması ortaya koyuyor ve Başkanlığın bütünlüğünü tehlikeye atıyor.
Gizli Servis’in üst düzey üyelerinin COP çekirdek ekibine dahil edilmesi yalnızca şüphe uyandırmakla kalmıyor, aynı zamanda sivil alan ve mahremiyetle ilgili endişeleri de tetikliyor. COP süreci boyunca bu temel değerlerin korunmasına yönelik güvenceler talep ediyoruz.
BM iklim müzakerelerine ev sahipliği yapmak, küresel topluma karşı derin bir sorumluluğu yüklenmektir. Başkanlık güveni, başarılı bir COP için esastır. Her COP Başkanlığının, ev sahibi ülkenin çıkarlarını aşan bir sürecin koruyucusu olarak hizmet etmesi, en yüksek dürüstlük ve tarafsızlık standartlarına bağlı kalması beklenmektedir.”
