Politika

Azerbaycan’daki COP29 İklim Zirvesinde Neler Yaşandı?

Ülkeler 2 haftalık müzakereler boyunca başta iklim finansmanı olmak üzere birçok farklı konuda derin fikir ayrılıkları yaşadı. İklim finansmanı anlaşması gelişmekte olan ülkeleri tatmin etmezken, karbon piyasalarına ilişkin yakılan yeşil ışık soru işaretlerini de beraberinde getirdi.

COP29 iklim zirvesi, iki hafta süren gergin müzakerelerin ve planlanan bitiş tarihinden iki gün sonra, iklim finansmanı konusunda bir anlaşmaya vardı.

Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen COP29 zirvesinden çıkan bazı sonuçlar ise şu şekilde:

İklim Finansmanı Tatmin Etmedi

Zirvenin ana gündem maddesi, küresel iklim finansmanı için yeni bir yıllık hedef belirlemekti. Bu görevi iki hafta boyunca ülkeler arasında derin ve öfkeli tartışmalara neden oldu. 2035 yılına kadar gelişmiş ülkelerin hibe ve düşük faizli kredi olarak yılda 300 milyar dolar verme teklifi kabul edildi ancak birçok gelişmekte olan ülke bu miktarın çok düşük olduğunu söyledi. Gelişmekte olan ülkeler ayrıca 2035 tarihinin geç olduğu, belirtilen bu tarihin dünyanın temiz enerjiye geçişini geciktirebileceği konusunda da endişelerini dile getirdi.

Aralarında Hindistan’ın da bulunduğu bazı ülkeler, gelişmekte olan ülkelerin zengin ülkelerle beraber iklim finansmanına katkı vermesi yönündeki çağrılara da tepki gösterdi.

Trump Etkisi

Henüz göreve başlamamış olmasına rağmen iklim inkarcısı Donald Trump’ın 5 Kasım’da gerçekleşen ABD Başkanlık seçimlerindeki zaferi COP29’daki havayı bozdu.

Trump, ABD’yi Paris Anlaşması’ndan çıkaracağına söz verdi ve enerji bakanı olarak başka bir iklim şüphecisini atadı. Trump’ın seçilmesi, dünyanın en büyük tarihsel kirleticisi ve iklim değişikliğinin en büyük sorumlusu olmasına rağmen ABD’nin COP29’da çok az şey sunabileceği anlamına geliyordu. Aynı zamanda dünyanın en büyük ekonomisinin katkı sağlama ihtimalinin düşük olması nedeniyle finansman hedefine yönelik istek de azaldı.

Karbon Kredisine Yeşil Işık

Karbon kredileri için bir kural kitabı oluşturmaya yönelik yaklaşık on yıllık çabaların ardından, COP29, ülkelerin emisyonlarını dengelemek ve bunları bir piyasada ticarete açmak için bu kredileri oluşturmaya başlamasına olanak tanıyan bir anlaşmaya vardı.

Kayıt sisteminin yapısı ve şeffaflık yükümlülükleri gibi hâlâ üzerinde çalışılması gereken bazı noktalar var. Ancak destekçileri, karbon dengelemedeki artışın iklim mücadelesine yardımcı olacak yeni projelere milyarlarca dolar çekilmesine yardımcı olacağını umuyor.

COP Süreci Şüphe Uyandırıyor

Yıllarca süren iklim anlaşmalarına rağmen ülkeler, hem seragazı emisyonlarının hem de küresel sıcaklıkların hâlâ artmakta olduğu konusunda alarma geçti.

Ülkeler giderek şiddetlenen aşırı hava koşullarından etkileniyor ve bu da iklim eyleminin ilerleme hızının iklim krizini önleyecek kadar yeterli olmadığını açıkça ortaya koyuyor.

2024, iklim etkilerinin beklenenden daha hızlı arttığına dair kanıtlarla, kayıtlara geçen en sıcak yıl olma yolunda ilerliyor.

Yaygın sel felaketleri Afrika’da binlerce kişinin ölümüne ve milyonlarca kişinin aç kalmasına neden oldu; ölümcül heyelanlar Asya’daki köyleri toprak altında bıraktı. Güney Amerika’daki kuraklık, hayati önem taşıyan ulaşım koridorları olan nehirlerin ve geçim kaynaklarının azalmasına neden oldu.

Hem İspanya’da hem de Amerika Birleşik Devletleri’nde yağmurun tetiklediği seller yüzlerce insanı öldürürken milyarlarca dolarlık ekonomik değeri de yok etti.

Ticari Gerilimler Öne Çıktı

Gelişmekte olan ülkeler, dünyanın en zengin ekonomileri tarafından dayatılan maliyetli ticaret politikaları nedeniyle ekonomilerini yeşillendirmeye yatırım yapma yeteneklerinin baltalandığını ileri sürerek, COP29’da iklimle ilgili ticaret engelleri hakkında tartışmaların açılması için yoğun baskı yaptı.

Eleştirilerin odak noktasında Avrupa’nın planladığı ve 2026’da hayata geçecek Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) vardı. Ancak Trump’ın tüm ithalatlara geniş gümrük vergileri getirme ihtimali de aynı derecede endişe verici.

BM iklim organı konuyu gelecekteki zirve gündemlerine eklemeyi kabul etti.

Fosil Yakıt Çıkarları

Bu yılki COP, fosil yakıt üreticisi bir ülkede üst üste düzenlenen üçüncü zirve oldu; hem OPEC genel sekreteri hem de ev sahibi ülke Azerbaycan’ın cumhurbaşkanı zirvede petrol ve gaz kaynaklarının “Tanrı’nın bir hediyesi” olduğunu söyledi.

Zirve, ülkelerin COP28’de fosil yakıtlardan uzaklaşma ve bu 10 yılda yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma taahhüdünü temel alacak adımları atmayı başaramadı.

Pek çok müzakereci bunu bir başarısızlık olarak ve fosil yakıt çıkarlarının iklim müzakerelerini gölgede bıraktığının bir işareti olarak yorumladı.

Önceki Haberler

Yenilenebilir Enerji 132 Milyar Dolarlık Gaz İthalatını Engelledi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Demircan, yenilenebilir enerjideki yatırımlarla şu ana kadar 132 milyar…

25 Aralık 2024

Japonya Emisyonlarını 2035’e Kadar 2013 Seviyelerine göre Yüzde 60 Azaltacak

Japonya'nın çevre ve sanayi bakanlıkları, seragazı emisyonlarını 2035 yılına kadar 2013 seviyelerine göre %60 oranında…

25 Aralık 2024

Tarım ve Gıda Projelerine 68 Milyon Dolarlık Destek

BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün desteğiyle 22 ülke biyoçeşitlilik kaybı, arazi bozulması, iklim değişikliği ve…

25 Aralık 2024

Siyah Giyen Adamlara Rağmen Doğa Korumak Mümkün mü?

Akdeniz Koruma Derneği’nin dün gerçekleştirilen Olağan Genel Kurulu’na, dernek üyelerinin yeşil aklama iddiaları ve denetim…

24 Aralık 2024

İşçiler COP30’dan Adil Geçişe Yönelik Çözüm Talep Ediyor

Geçen ay Azerbaycan’da düzenlenen COP29’da fosil yakıtlardan temiz enerji kaynaklarına adil bir küresel geçişe yönelik…

24 Aralık 2024

Hakkari’deki Kuraklık Tarıma Büyük Darbe Vurabilir

Hakkari'nin Yüksekova ilçesi için önemli bir kaynak olan Dilimli Barajı'nın su seviyesi 20 metreye kadar…

24 Aralık 2024