Avustralya ve Türkiye Arasındaki COP31 Ev Sahipliği Mücadelesi Kızışıyor

Avustralya ve Türkiye, 2026’daki BM iklim müzakerelerine hangi ülkenin ev sahipliği yapmaya daha uygun olduğu konusunda anlaşmazlığa düşmüş durumda ve her ikisi de tekliflerinden vazgeçmeye niyetli değil.

Avustralya ve Türkiye, 2022’den beri COP31’e ev sahipliği yapmak adına yarışıyor, ancak Bakü’de devam eden bu yılki iklim müzakerelerinde “sorun” doruğa ulaştı.

Avustralya İklim Bakanı’nın ofisi, bakanın, Avustralya’nın teklifi konusunda anlaşmaya varmayı umarak Cuma günü Türkiye ile iletişime geçtiğini doğruladı. Ancak Türk yetkililer tekliflerinden vazgeçmeyi reddetti ve ikili görüşmelere devam etti.

Ev sahibi ülke, yıllık zirvede uzlaşmalara aracılık etme ve müzakerelerin son aşamasını yönlendirme konusunda merkezi bir role sahip. Zirve, hem diplomatik prestij hem de ülkenin yeşil endüstrilerini teşvik edecek küresel bir platform sağlayabilir.

COP zirvesi, küresel iklim diplomasisinin merkezini oluşturuyor; yaklaşık 200 ülke, artan sıcaklıkların en kötü etkilerini önlemek için ortak planları müzakere etmek üzere bir araya geliyor.

Her ülkenin, eğer isterse, sırayla beş bölgesel gruptan birine üye olarak ev sahipliği yapma şansı bulunuyor.Bu sistem, Birleşik Arap Emirlikleri de dahil olmak üzere fosil yakıt üreticilerinin ev sahipliği yapması nedeniyle eleştirilere maruz kaldı; bu da kampanyacılar arasında, kirletici endüstrilere derin yatırım yapan ülkelerin iklim müzakerelerinde dürüst aracılar olup olamayacağına dair endişeleri artırdı.

Türkiye’nin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Fatma Varank, Reuters’e yaptığı açıklamada, ülkenin Akdeniz’deki konumunun, delegeleri konferansa getiren uçuşlardan kaynaklanan emisyonların azaltılmasına yardımcı olacağını söyledi ve Avustralya’ya kıyasla petrol ve gaz endüstrisinin daha küçük olduğunu vurguladı.

Avustralya dünyanın en büyük fosil yakıt ihracatçıları arasında. Avustralya’nın İklim Bakanı Chris Bowen ise, geleneksel olarak fosil yakıt ihracatçısı bir ülke oldukları gerçeğini inkar etmediklerini söylerken, “ancak yenilenebilir enerjiye geçişin tam ortasındayız” dedi.

Avustralya’nın bölgenin savunmasız ada devletlerini etkileyen sorunları gündeme getirmek için bir “Pasifik COP”u teklifinde bulunduğunu açıklayarak, “Anlatacak bir hikayemiz var” diye konuştu.

Avustralya’ya kıyasla küçük bir petrol ve gaz endüstrisine sahip olan Türkiye, enerjisinin yaklaşık %80’ini fosil yakıtlardan sağlıyor. 2023’te ise Avrupa’nın ikinci büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi oldu.

Türkiye 2021’de de COP26 müzakerelerine ev sahipliği yapmayı teklif etmişti ancak teklifini geri çekerek İngiltere’nin zirveye başkanlık etmesine izin vermişti. Varank, Türkiye’nin bir kez daha kenara çekilme konusunda isteksiz olduğunu söyledi.

Her iki adayın da, BM’nin Batı Avrupa ve Diğerleri bölgesel grubundaki 28 ülkenin desteğine ihtiyacı olacak. Adaylığın sonuçlanması için kesin bir son tarih bulunmuyor, ancak ev sahiplerinin hazırlanmaları için zaman tanınması amacıyla genellikle belli bir süre önce zirveye kimin ev sahipliği yapacağı belli olur.

Aralarında Almanya, Kanada ve Britanya’nın da bulunduğu üyeler Avustralya’yı açıkça desteklediler. Pasifik liderleri ise, kıyı erozyonu ve yükselen denizler gibi yaşadıkları iklim sorunlarını daha fazla gündeme getirmesi koşuluyla Avustralya’yı destekledi. Türkiye ise bölgesel grubun hangi üyelerinin kendisine destek teklif ettiğini söylemeyi reddetti.