Aşırı Sıcaklar “Sessiz Bir Katil” Gibi: 50 Bin Can Kaybı

Avrupa, karbon kirliliğinin yol açtığı sıcak hava dalgaları sebebiyle orman yangınları ve kuraklıkla boğuşurken, yeni bir araştırma aşırı sıcaklar nedeniyle 2023’te kıta genelinde 50 bine yakın insanın öldüğünü ortaya koydu. Araştırma ayrıca Avrupa kıtasının Dünya’nın diğer bölgelerine göre 2 kat hızla ısındığına da dikkat çekti.

Yeni bir araştırmaya göre, karbon kirliliğinden kaynaklanan sıcak hava geçen yıl Avrupa’da yaklaşık 50 bin kişinin ölümüne neden oldu ve kıta Dünya’nın diğer bölgelerine göre çok daha hızlı ısınmaya devam ediyor.

Araştırmanın bulguları, tam da Atina’nın dışında ormanları saran yangınlar devam ederken, Fransa’da ülkenin çoğu için aşırı sıcaklık uyarılarının yapıldığı ve Birleşik Krallık’ın meteoroloji hizmetlerini sağlayan Met Ofisi’nin en sıcak gün duyurusu yaptığı sırada açıklandı.

Sıcak hava, çoğu insanın fark ettiğinden çok daha fazla can kaybına neden olduğu için, tıp dünyası sıcak havayı “sessiz bir katil” olarak nitelendiriyor. Nature Medicine dergisinde yayımlanan son çalışmaya göre, insanlar son 20 yıl içinde artan sıcaklıklara uyum sağlamamış olsalardı, 2023’teki yıkıcı ölüm oranı %80 daha yüksek seviyede olacaktı.

İspanya Barselona merkezli olan ve küresel sağlık sorunları üzerine araştırmalarıyla tanınan IS Global adlı enstitüden çevre epidemiyologu ve çalışmanın başyazarı olan Elisa Gallo, araştırma sonuçlarıyla toplulukların sıcak havaya uyum sağlama çabalarının etki sağladığını kaydetti. Ancak sıcak havayla bağlantılı ölüm sayılarının hâlâ çok yüksek olduğunu hatırlatan Gallo, “Avrupa, küresel ortalamanın iki katı hızında ısınıyor. Dolayısıyla başarılarımızla yetinemeyiz,” dedi.

Serin Ülkelerde Sıcak Gün Sayısı Artacak

Sıcak hava dalgaları, fosil yakıtların yakılması ve doğanın yok edilmesi sonucu daha sıcak, daha uzun ve daha yaygın hale gelmiş durumda. Öyle ki, küresel olarak 2023 bugüne kadar kaydedilen en sıcak yıl olurken, ilim insanları 2024’ün yakında bu unvanı almasını bekliyor.

Araştırmacılar, Birleşik Krallık, Norveç ve İsviçre gibi daha serin Avrupa ülkelerinde rahatsız edici derecede sıcak günlerin görülme sıklığında en çok artış yaşanacak ülkeler olduğuna dikkat çekti. Öte yandan araştırma bulguları, sıcak hava koşullarına daha iyi uyum sağlayan ama kavurucu sıcaklıklara daha fazla maruz kalan Güney Avrupa’da ise ölüm sayısının en yüksek olmaya devam edeceğini de gösterdi.

Bilim insanları, 2023’te sıcak hava ile ilişkili ölüm oranının milyon kişi başına 393 ölüm ile en yüksek Yunanistan’da gerçekleştiğini, bu ülkeyi milyon kişi başına 209 ölüm İtalya’nın ve milyon kişi başına 175 ölümle de İspanya’nın takip ettiğini buldu.

2003 yılında, bir sıcak hava dalgası kıta genelinde 70 bin kişinin ölümüne yol açmış ve yetkilileri hayat kurtarmak için erken uyarı sistemleri ve önleme planları kurmaya zorlamıştı. Ancak, neredeyse iki on yıl sonra, 2022’de yaşanan ve 60 binden fazla can alan rekor kıran sıcak hava dalgası, araştırmacıları bu önlemlerin ne kadar etkili olduğunu merak etmeye itti.

İklim Değişikliği Artık Bir Sağlık Sorunu

Bilim insanları, söz konusu araştırma için yüzyılın başından itibaren farklı zaman dilimlerinde sıcaklığın sağlık üzerindeki etkilerini modelledi ve geçen yılki ölüm sayısını 47 bin 690 olarak tahmin ettiler. 2023’teki sıcaklıkların 2000-2004 döneminde etkili olması durumunda ise ölüm oranının o dönem için %80 daha yüksek olacağını da ortaya koydular.

Araştırmanın başyazarı Gallo, iklim değişikliğine uyum sağlamak ve sıcaklık artışını hafifletmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu vurgulayarak, “İklim değişikliği, bir sağlık sorunu olarak ele alınmalıdır,” dedi.

Bilim insanları, hükümetlerin daha fazla park ve daha az beton içeren serin şehirler tasarlayarak, insanları yakın tehlike konusunda uyaran erken uyarı sistemleri kurarak ve sağlık sistemlerini güçlendirerek, insanları sıcak hava dalgalarından koruyabileceğine de dikkat çektiler.