Arktik Yangınları Ve Buz Denizi Erimeleri Acil Bir İklim Eylemine İhtiyacımız Olduğunu Gösteriyor

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), cuma günü yaptığı açıklamada Sibirya’daki “olağanüstü ve uzun süreli” sıcaklıkların Kuzey Kutbu’nu alt tropik Florida’dan daha sıcak hale getirdiğini ve üst üste iki kere bir yıl süren “yıkıcı” orman yangınlarını körüklediğini söyleyerek Rusya’da kutup kıyısı boyunca buzulların azalması hakkında da uyardı.

Çeviri: S. Sena Akkoç

BM ajansına göre ocaktan hazirana kadar Sibirya’da kaydedilen sıcaklıklar ortalamanın 5 santigrat derece, haziranda ise 10 santigrat derece üzerinde.

WMO sözcüsü Clare Nullis, Cenevre’deki bir basın toplantısında “Bu hafta Sibirya’nın bazı bölgeleri tekrar 30 santigrat dereceyi gördü. Yani Sibirya, Florida’nın birçok yerine göre daha sıcaktı” dedi.

Nullis, “Aylardır istisnai ve uzun süreli bir sıcaklık yaşadık ve bu da yıkıcı Arktik yangınlarına neden oldu. Bunun yanında Kuzey Kutbu kıyıları boyunca deniz alanlarında hızlı bir küçülme görüyoruz” diyerek sözlerine devam etti. Nullis, ocak ayından bu yana tahmini toplam karbon emisyonu değerlerinin yangınları inceleyen Kopernik Atmosfer İzleme Servisi başladığından beri, yani 18 yıldır, en yüksek seviyede olduğunu belirtti. 

Söz konusu durum, 20 Haziran’da Rusya’nın Verkhoyansk kasabasında 38 santigrat derecelik şaşırtıcı bir değeri takip ediyor.

Bu, Rusya Hidrometeorolojik ve Çevresel İzleme Federal Servisi (Roshydromet) tarafından onaylandı; WMO, bu teyidi değerlendirmek üzere bir komite kurma sürecinde.

Jet Akımı Dalgalanmaları (Jet Stream Swing)

Gazetecilerin bildirdiğine göre, uzun süren aşırı sıcak havaların nedeni Kuzey Kutbu’nun üzerindeki geniş bir hava cephesinin bölgenin üzerindeki “engelleme” eyleminin yanı sıra bölgeye sıcak hava gönderen “jet akımının sürekli kuzeye doğru sallanması”.

Nullis, “Kuzey Kutbu, küresel ortalamanın iki katından daha hızlı ısınıyor. Bu da yerel nüfusu ve ekosistemleri etkileyerek küresel yankılar bırakıyor” dedi ve bu türden bir ısınmanın insan etkisi olmadan neredeyse imkansız olduğunu da sözlerine ekledi.

WMO sözcüsü, okyanusa yakın orman yangını görüntülerinin acil iklim eylemini ve küresel ısınmayı, sanayi öncesi döneme göre 1.5 santigrat dereceyle kısıtlanmasının da dahil olduğu Paris İklim Anlaşmasının vaatlerini başarabilmek için daha büyük bağlanmaların gerekliliğinin altını çizdiği konusunda ısrar etti. 

Ateşleyici

Roshydromet’in çarşamba günkü verilerine göre göre Sibirya’da, özellikle Sibirya’nın en kuzeydoğusunda, Rusya’nın Yakutistan Cumhuriyeti ve Çukotya Özerk Okrugu’nda yoğunlaşan, 188 olası yangın noktası var. 

Yakutistan’da da Okrugu’da da geçtiğimiz aylarda normalden daha sıcak hava koşulları yaşandı. WMO’nun bildirdiğine göre, Rus yetkililer ayrıca Batı Sibirya’da bulunan Khanty-Mansiysk Özerk Okrugu’nda da yangın tehlikesi olduğunu açıkladılar.

Orman yangınlarının dumanı karbon monoksit, azot oksit, uçucu organik bileşikler ve katı aerosol parçacıkları gibi kirleticiler içeriyor. BM ajansı, Arctic orman yangınlarının haziran ayında 56 megaton karbondioksit yaydığını belirtti ve 2019 haziranında bu değer 53 megatondu.

Nullis, “Bildiğiniz gibi yanık yüzeylerin boyutunu gösteren çarpıcı uydu görüntüleri görüyoruz; kuzeydeki en aktif Kuzey Kutup orman yangınının ön cephesi Kuzey Kutbu okyanusundan yalnızca sekiz kilometre daha az. Böyle bir şey olmamalı” dedi.

Kutup Ayılarının Nesli Hızla Tükeniyor

Nature Climate dergisinde yayınlanan, Arktik ekosisteminde geri döndürülemez tehlikeleri gösteren yeni iklim araştırmasına dikkat çeken WMO sözcüsü, “eğer denizdeki buzlar güncel hızında azalmaya devam ederse iklim değişiminin simgesi olan kutup ayılarının nesli bu yüzyılın sonunda tükenmiş olabilir” dedi.

WMO aynı zamanda, Arktik Rusyası sahili boyunca buzun çekilmesinin Haziran sonundan beri hızlandığını ve bunun Laptev ve Barrets Denizlerinde çok düşük buz derecelerine sebep olduğuna dair uyardı ve “Kuzey Denizi rotası neredeyse açık gözüküyor” diye ekledi.

Ms. Nullis, “tele bağlantılar” adlı bir olgu yüzünden, kutuplardaki iklim değişiminin oradan daha uzak ve daha kalabalık başka yerleri etkileyebileceğini de uyardı. 

Kutup Taşması (Arctic Spillover)

Bu durum, soğuk ve kuru havanın daha sıcak ve daha ıslak koşullarına alışkın yerlere ulaştığı yerlerdeki hava olaylarında gözlemleniyor. El Nino da bu olayların bir örneği.

Nullis, “Kuzey Kutbu, genel olarak dünya ortalamasının iki katından daha fazla ısınıyor. Bu durumun yerel nüfus ve ekosistemler üzerinde büyük bir etkisi var. Ancak Kuzey Kutbu’nda olanların her zaman Kuzey Kutbu’nda kalmıyor ve yüz milyonlarca insanın yaşadığı dünya üzerinde farklı bölgelerindeki hava durumunu da etkiliyor” dedi.