Azerbaycan’ın lideri, COP29’daki konuşmasında petrol ve gaz endüstrisini eleştiren batı ülkelerini hedef alırken, “Ülkeler bu kaynaklara sahip oldukları ve pazara sundukları için suçlanmamalı çünkü pazarın ve insanlığın bunlara ihtiyacı var” dedi. BM Genel Sekreteri ise fosil yakıtlara yatırım yapmanın saçma bir strateji olduğunu söyledi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, COP29 Dünya Liderleri zirvesinin açılış konuşmasında ülkesinin petrol ve gaz endüstrisini eleştiren Batı ülkelerine sert bir dille saldırdı ve bu endüstrinin “iyi planlanmış bir iftira ve şantaj kampanyasının” kurbanı olduğunu söyledi.
Aliyev’in konuşması, yaklaşık 200 ülkenin fosil yakıt emisyonlarını nasıl azaltabileceklerini tartışmak üzere bir araya geldiği zirvenin ikinci gününde ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in fosil yakıt yatırımlarında ısrar etmenin saçma bir strateji olduğunu söylemesinden birkaç dakika önce geldi.
Bu karşıt görüşlerin ana sahnede dile getirilmesi, iklim müzakerelerinin merkezindeki zorluğun altını çiziyor: Birçok Batılı devlet fosil yakıtlara bağımlı kalırken, aynı zamanda bunları üreten diğerlerine daha yeşil enerji kaynaklarına geçmeleri için baskı yapmaya çalışıyor.
Aynı zamanda, Hollanda’daki bir temyiz mahkemesi, petrol ve gaz şirketi Shell’in lehine dönüm noktası niteliğinde bir karar çıkardı ve şirketin emisyonları keskin bir şekilde azaltması yönündeki bir emri reddetti.
Azerbaycan’ın petrol ve gaz gelirleri, 2023’te ekonomisinin %35’ini oluşturdu. Bu oran 2021’de ise %50’ydi. Hükümet bu sektörlerden kazancın 2028’de %22’ye düşeceğini söylüyor.
Ülkesinin gaz ve petrol rezervlerini “Tanrı’nın bir lütfu” olarak tanımlayan Aliyev “COP29’un başkanı olarak elbette yeşil geçişin güçlü bir savunucusu olacağız ve bunu da yapıyoruz. Ancak gerçekçi de olmalıyız. Ülkeler bu kaynaklara sahip oldukları ve pazara sundukları için suçlanmamalı çünkü pazarın bunlara ihtiyacı var. İnsanların bunlara ihtiyacı var.”
Aliyev, karbon emisyonlarında en çok tarihsel sorumluluğa sahip en ABD’yi ve AB’yi özellikle eleştirdi: “Ne yazık ki, çifte standartlar, diğer ülkelere ders verme alışkanlığı ve siyasi ikiyüzlülük, bazı Batılı ülkelerdeki bazı politikacılar, devlet kontrolündeki STK’lar ve sahte haber medyası için bir tür işleyiş tarzı haline geldi.”
ABD dünyanın en büyük petrol ve gaz üreticisi konumunda. Bu arada Avrupa ülkeleri de 2030’a kadar emisyonları azaltmaya yönelik dünyanın en katı hedeflerinden bazılarına sahip ancak Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından yeni gaz tedariklerini güvence altına almak için yarıştı
ABD ulusal iklim danışmanı Ali Zaidi, Başkan Aliyev’in sözlerini görmezden gelerek, her ülkenin ABD hızında karbondan arınması durumunda dünyanın iklim hedeflerine ulaşacağını söyledi. AB ise yorum yapmaktan kaçındı.
“Fosil Yakıtlara Yatırım Yapmak Saçmalıktır”
Dünya Liderleri Zirvesi’nin bir başka açılış konuşmacısı BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise, dünyanın yeni bir iklim finansmanı hedefine ihtiyaç duyduğunu belirterek, “İklim finansmanı konusunda dünya borcunu ödemeli, aksi takdirde insanlık bedel ödeyecek. İklim finansmanı hayır işi değil, bir yatırımdır. İklim eylemi tercih değil, zorunluluktur” dedi.
Küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırma hedefine ulaşmada zamanın dolmak üzere olduğuna işaret eden Guterres, “Zaman bizim yanımızda değil. Kayıtlara geçen en sıcak gün ve ayla birlikte bu yılın kayıtlara geçen en sıcak yıl olacağı neredeyse kesindir” diye konuştu.
Doğal afetler nedeniyle toplumlar, altyapıların ve çocukların ciddi zararlar gördüğünü anlatan Guterres, “Tüm bu felaketler ve daha fazlası, insan yapımı iklim değişikliği tarafından daha da güçlendiriliyor ve hiçbir ülke bundan muaf değil” dedi.
Guterres, zenginlerin soruna neden olduğunu ve yoksulların en yüksek bedeli ödediğinin altını çizdi. Emisyonlar düşmediği ve uyum artmadığı sürece, her ekonominin çok daha büyük bir öfkeyle karşı karşıya kalacağını belirten Guterres, “Ancak umut etmek için her türlü neden var.” ifadesini kullandı.
Bilim insanlarının, aktivistilerin ve genç insanların değişim talebinde bulunduğuna işaret eden Guterres, şunları kaydetti:
“Onların sesinin duyulması gerekiyor, susturulmaları değil. Geçen yıl ilk kez şebekelere ve yenilenebilir enerjiye yapılan yatırım miktarı fosil yakıtlara harcanan miktarı geçti. Neredeyse her yerde, güneş ve rüzgar yeni elektrik üretiminin en ucuz kaynağıdır. Fosil yakıtlara yatırımı artırmak saçmalıktır.”
