Akbelen’de Skandal Bilirkişi Raporu: Ormanda Madencilik Yapılabilir

İkizköylüler, Akbelen’de madencilik yapılabileceğini iddia eden 3. bilirkişi heyeti hakkında suç duyurusunda bulundu.

Akbelen Ormanı’nın, Muğla Milas’taki iki termik santralına kömür sağlamak amacıyla YK Enerji’ye tahsisinin iptali için açılan davada İkizköylülerin hukuk mücadelesi devam ediyor.

Akbelen Ormanı için hazırlanan üçüncü bilirkişi raporu, ormanın kömür madenciliğine açılabileceğini bildirdi. İkizköy Çevre Komitesi, gerçeği yansıtmayan bilgiler içeren bilirkişi raporuna itiraz etti.

Komite, heyette yer alan altı bilirkişi hakkında “görevi kötüye kullanma” gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu ve bu bilirkişilerin raporunun karara esas alınamayacağı için yeni bir bilirkişi heyeti ile yeniden keşif talep etti.

İkizköy Çevre Komitesi bilirkişi raporuna yaptığı itirazda, sundukları uzman görüşlerinin bilirkişiler tarafından dikkate alınmadığını, raporun bilimsellikten uzak olduğunu belirterek şu noktalara dikkat çekti:

• “Muğla Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün 24.06.2022 tarihli yazısının İnceleme Raporu, tüm eksikliklerine rağmen 56 adet zeytinli tarla olduğunu tespit etmiştir. Dava konusu işlemin uygulanacağı alanda zeytinliklerin olduğu tartışmasız ortadadır, bu da tek başına işlemin hukuka aykırı olduğunu göstermeye yetmektedir. Buna karşılık Bilirkişi Raporu’nda tarımsal çevre ve ziraat mühendisliği açısından yapılan değerlendirmelerde; “bölgedeki zeytin ağaçlarının çoğunun 70’li  yıllarda verilen maden ruhsatlarından sonra dikildiğinden korunması gerekmez” denebilmiş, bilimsel dürüstlükten uzaklaşılmış, zeytinciliği koruyan kanunun arkasından dolanmaya çabalanmıştır.
• Orman Mühendisliği açısından maalesef bilirkişi raporunda Akbelen Ormanı’nın bir “odun ormanı” olduğu belirtilerek ormana bakış açısının sadece maddi (parasal) olduğu kabul edilmiştir. Oysa orman, içerisindeki zengin canlı varlığıyla, yaydığı oksijenle, oluşturduğu yeraltı barajı ile çok önemli bir ekosistemdir ve yeniden oluşması, aynı sayıda veya daha fazla ağaç dikilmesiyle hemen oluşmamaktadır. İnsan ömrüyle ölçülemeyecek kadar uzun zamanda ormanlaşabilmektedir. Aynı zamanda bilirkişinin belirttiği gibi ekonomik kaybın, “rehabilitasyon/biyorestorasyon çalışmaları yapıldığı takdirde” olmayacağı anlaşılıyor ki uygulamalarda, bu rehabilitasyonun yapılacağının garantisi yoktur.
• Biyolojik çeşitlilik flora ve fauna yapısı açısından bu rapor, bir önceki bilirkişi raporuyla taban tabana zıt. Alanda bulunan endemik bitki ve küresel ölçekte tehlike altında olan bitkiler daha önce şirket tarafından hazırlatılan raporda da yer almış olsa da bilirkişi “…Dava konusu orman alanının ve yakın çevresi yasal/resmi olarak herhangi bir koruma statüsüne sahip değildir” demiştir. Önceki bilirkişi raporunda ise “…Alanda yürütülecek maden faaliyeti sonucunda şüphesiz ki söz konusu orman ve içerisinde var olan ekosistem geri dönüşümü olmayacak şekilde ortadan kalkacaktır...” şeklinde çarpıcı bir değerlendirme yapılmıştır. Eldeki raporda tam olarak bunun aksi söylenmekte olduğu halde önceki raporu çürütecek hiçbir bilimsel değerlendirmeye yer verilmemiştir. Akbelen Ekolojik Koridor niteliğinde olan mutlaka korunması gereken bir bölgedir.
• Raporda hem dava konusu bölgede akifer (su veren jeolojik birim) olmadığı belirtilmiş hem de düşük akifer olduğu ve hatta bazı yerlerin akifer olduğu anlatılmıştır. Bilirkişi, bu birimlerin su vermediğini iddia etmiştir. Oysa bu birimde açılmış çok sayıda sondaj kuyusu ve keson kuyu bulunmaktadır.  Bölgede köylülerin kullandığı çok sayıda kuyu bulunmaktadır ve bu suyu köylüler tarımda kullanmaktadır. Jeoloji Bilirkişisi, bölgedeki yer altı sularının maden nedeniyle azalarak tükenecek olmasının hangi jeolojik nedenlerle uygun olduğunu ise hiçbir yerde belirtmemiştir. Ayrıca, madencilik faaliyetinin Muğla’nın Bodrum ilçesinin içme suyu kaynağı su kuyularını olumsuz etkileyeceği “TKİ Geli-Akbelen Karacahisar ( Milas-Muğla) Linyit Sahaları ve Yakın Dolayındaki Hidrojeolojik Koşulların Mevcut Verilere Dayanılarak Linyit Madenciliği ve Bodrum İçme Suyu Kuyuları Açısından Değerlendirilmesi” raporunda açıkça ortaya koyulmuşken ilgili bilirkişi bu raporu dikkate almamıştır.
• Çevre Mühendisliği Bilim Dalı Değerlendirmesi başlıklı bölümü ise 184 sayfalık raporun sadece 2 sayfasını oluşturmaktadır. Bu iki sayfa içinde de Akbelen Ormanı’nın maden ocağına dönüşmesi halinde çevresel etkilerinin ne olacağına ilişkin hiçbir değerlendirme yoktur.
• Dava konusunun maki̇ne mühendi̇sli̇ği̇/enerji̇ si̇stemleri̇ mühendi̇sli̇ği̇ açısından değerlendi̇ri̇lmesi̇nin davayla ne ilgisi olduğu anlaşılamadı. Raporun bu bölümü, bilirkişi deliline başvurmanın amacı ile bağdaşmıyor. Dava konusu uyuşmazlıkla alakası olmayan hazır bilgiler kes/yapıştır yöntemiyle rapora dönüştürülmüştür.”

İkizköy Çevre Komitesi son olarak şunları söyledi: “1 Mart 2022 tarihinde, o gün resmi gazetede yayımlanan ve zeytin ağaçlarının enerji ihtiyacı için kesilebileceğini öngören Maden Yönetmeliği’nin gölgesinde yapılan ikinci bilirkişi keşfi sonrasında yayımlanan raporda dört akademisyen Akbelen Ormanı’nın kömür için yok edilmesinin geri dönülemez tahribatlara neden olacağını belirtirken, üçüncü bilirkişi keşfi sonucu kullanılan rapor ve değerlendirmelerin tümü YK Enerji tarafından hazırlatılan rapor ve şemalara dayandırılarak yapılmıştır. Akbelen Ormanı’nı korumak için 495 gündür tuttuğumuz nöbetteki gücümüzü haklılığımızdan alıyoruz. Herhangi bir bilimsel anlayış ve yaklaşımdan uzak hazırlanan bilirkişi raporunu hazırlayan kişilerle ilgili delilleri, verileri çarpıtarak ve gizleyerek, somut gerçekliğe aykırı bilirkişi raporu düzenleyerek, bilirkişilik görevini kötüye kullandıklarından suç duyurusunda bulunduk. Kömür madeninin ve santralin yıkıcı etkilerini yıllardır iliklerimize kadar yaşayan biz İkizköylüler, haklı davamızdan ve mücadelemizden vazgeçmeyeceğiz. Yaşam alanlarımıza sahip çıkmaya devam edeceğiz, Akbelen Ormanı’nı vermeyeceğiz! Sizler de #AkbelenİçinAdalet diyerek, change.org/ikizkoydireniyor imza kampanyamızı imzalayıp paylaşarak ve nöbet alanına gelerek bizim mücadelemize destek olabilirsiniz.’’

Ne Olmuştu?

Yeniköy ve Kemerköy termik santrallarını işleten, Limak Holding ve İÇTAŞ ortaklığındaki YK Enerji, İkizköy’deki Akbelen Ormanı’nın 740 dönümlük bölgesini, termik santrallara linyit sağlayan açık maden ocağına katmak için gerekli izinleri almış (Kasım 2020) ancak İkizköylüler’in direnişiyle karşılaşmıştı.

17 Temmuz 2022 sabah saat 6’da Akbelen Ormanı’na giren Orman İşletmesi kesim ekibi İkizköy halkı ormanın derinliklerine erişinceye kadar 30’a yakın ağacı kesti. İkizköylüler o günden beri ormanda 24 saat nöbet tutuyor.

Akbelen Ormanı’nın kesim izninin iptali için açılan davada mahkeme tarafından atanan bilirkişi heyeti 7 Eylül 2021’de bölgede keşif gerçekleştirmişti. Bölgede ilk yapılan keşifte hakimin avukatlara hakaret etmesi nedeniyle  avukatlar Arif Ali Cangı, İsmail Hakkı Atal ve Şiar Rişvanoğlu reddi hakim başvurusunda bulunmuştu.

1 Mart 2022’deki ikinci bilirkişi inceleme öncesi Resmi Gazete‘de yayımlanan maden yönetmeliğindeki değişiklikle birlikte tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlarında madencilik faaliyetlerinin önü açılmıştı.

Mayıs 2022’de hazırlanan bilirkişi raporunda madencilik faaliyetlerinin orman ekosistemini tamamen yok edeceği kabul edildi ama aynı zamanda bölgedeki tüm kömürün çıkarılabilmesi için Akbelen Ormanı’nın madenciliğe açılması gerektiği de savunuldu. Bilirkişi raporuna itiraz edildi.

8 Ağustos 2022’de ise üçüncü bilirkişi keşfi yapıldı.