Afşin-Elbistan’da Kömür Sevdası Bitmiyor: Yeni 2 Ünite için Bakanlık’ta Toplanılacak

Afşin-Elbistan’da kömürlü termik santral kapasitesini artırma projesinin ÇED raporu 2 Nisan’da görüşülecek. Çalışmalara göre, halihazırda 4 ünitesi olan Afşin-Elbistan A Termik Santralı’na iki ünitenin daha eklenmesi 1900 erken ölüme neden olabilir.

Kahramanmaraş’taki Afşin Elbistan A Termik Santralı’na ilave iki ünite daha açılması için hazırlanan projenin çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporu, Ankara’da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın koordinasyonunda toplanacak İnceleme Değerlendirme Komisyonunda (İDK) 2 Nisan’da görüşülecek.

40 yıldır kömürün gölgesinde yaşayan Kahramanmaraş’ta bölgede yaşayanların sağlığına ve çevreye büyük zararlar vermesine rağmen kömürlü termik santralların kapasitesi genişletilmek isteniyor. Çelikler Holding Afşin Elbistan Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.’ye ait Afşin A kömürlü termik santraline 688 MW kapasiteye sahip 2 ünite daha eklenmesi planlanıyor.

Halihazırda Afşin A termik santralının 4 ünitesi, Afşin B kömürlü termik santralının da 4 ünitesi var. Toplamda 8 ünitede 2795 MW kapasite mevcut. Bu iki santral, kuruluşlarından 2020 yılına kadar 17.500 erken ölüme neden oldu.

Bölgede santralların yarattığı kirlilik düzenli olarak izlenmiyor. Örneğin Afşin’de Çevre Bakanlığı’nın hava kalitesi ölçüm istasyonu yok. Ancak kirliliği gözle görmek mümkün, kömürlü termik santralların bacalarından çıkan kül yeni yağmış karı kapkara bir renge boyuyor.

Elbistan’daki istasyonda ölçülen kirlilik ise çok yüksek. Çevre Bakanlığı’nın resmi verilerine göre ince partikül madde (PM2.5) değerlerinin yıllık ortalaması Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) önerdiği sınır değerlerin 5 katı kadar (metreküpte 24,64 mikrogram). Kaba partikül madde (PM10) ise yine DSÖ’nün belirlediği sınır değerin 3,6 katı. (metreküpte 54 mikrogram). Partikül madde insanda kanser yapan 1. grup etmenler arasında sınıflandırılıyor.

Santralların etkisi bilimsel verilerle ortadayken kapasitesinin artırılmak istenmesi durumu daha da vahim gale getiriyor. Afşin A Santralı’na eklenecek iki yeni ünite 1900 erken ölüme neden olacak. Santralın salacağı partikül madde kirliliği, Karadeniz Bölgesi’ne kadar yayılacak. Sağlık Bakanlığı’na bağlı Elbistan Sağlık Grup Başkanlığı’nın kayıtları, Afşin A Santralı’nın açılışını takiben bölgedeki kanser vakalarının sekiz kat arttığını ortaya koyuyor.

Bölgede yaşayanlar Afşin A santralına ek iki tane daha ünite yapılması için hazırlanan ÇED raporu ile ilgili Nisan 2022’deki Halkın Katılım Toplantısına katılarak bu ek ünitelerin yapılmasıyla ilgili sorunları ve buna karşı olduğunu iletmişti.

Afşin – Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu’ndan Mehmet Dalkanat, “Elbistan’da kanser olmayan ev yok” derken şöyle devam etti: “Üstelik ne göçmen kuşlar geliyor buraya ne 5 bin yıllık asmalar üzüm veriyor. Şimdi depremle birlikte insanımız da göç etmek zorunda kaldı. Deprem sonrası iki termik santral durunca biz on yıllardır ilk defa temiz bir havada baharın kokusunu alabilmiştik. Elbistan Ovası, Türkiye’nin dördüncü büyük ovası ve birinci sınıf tarım arazilerinden oluşuyor. Biz kömüre mahkum değiliz, afete dirençli kurulacak yeni kentimizde kömüre mahkum olmadan insanca yaşamak istiyoruz.”