AB’nin İklim Hedeflerini Yetersiz bulan STK’lar Bloğa Dava Açtı

İklim STK’ları, 2030 iklim hedeflerinin “aşırı derecede yetersiz” olduğunu gerekçe göstererek AB’yi dava etti. STK’lar özellikle de birliğin toplam seragazı emisyonlarının %57’sini oluşturan tarım, atık ve ulaşım gibi kilit sektörlerdeki emisyon limitlerini sorguluyor.

AB, toplam seragazı emisyonlarının yarısından fazlasını oluşturan sektörler için yeterince iddialı iklim hedefleri belirlemediği gerekçesiyle dava ediliyor. İklim Eylem Ağı (CAN) Avrupa ve Küresel Hukuki Eylem Ağı (GLAN), AB’ye üye 27 ülke için, 2030 yılına kadar belirlenen tarım, atık, ulaşım ve küçük sanayi sektörlerine yönelik iklim hedeflerinin “en iyi bilimsel verilere” dayanmadığını ve bu nedenle “aşırı derecede yetersiz” olduğunu savunuyor.

Dava, bu yılın başında Avrupa Adalet Divanı’na resmen sunuldu ve hızlı bir şekilde işleme alındı. STK’lar, Ağustos ayında son yazılı görüşlerini sundular ve 2025 yılında sözlü bir duruşma bekleniyor.

AB Emisyon Azaltımında Görevini Yerine Getiriyor Mu?

Dava, esasen AB’nin iklim politikası çerçevesinde, emisyonların üye ülkeler arasında adil bir şekilde paylaşılmasını sağlayan bir düzenlemeyi ve üye devletler için belirlenen yıllık emisyon limitleriyle ilgili. Bu düzenleme, AB’nin iklim politikalarının temel taşlarından birini oluştururken, bir yandan da her yıl daralma yaşıyor. Adı geçen sektörler AB’nin emisyon ticaret sistemine dahil edilmezken, bloğun toplam seragazı emisyonlarının %57’sini oluşturuyor.

Geçen yıl, AB’nin 2030 yılı için 1990 seviyelerine göre emisyon azaltım hedefini %55’e yükseltmesinin ardından hedefler sıkılaştırılmıştı. Ancak STK’lar, bu revizyonun AB anlaşmalarına, AB’nin Temel Haklar Şartı’na ve Paris Anlaşması’na uyum sağlamak için yeterince iddialı olmadığını düşünüyor. Ayrıca AB’nin kendi hedeflerini Paris Anlaşması’nın küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 1,5 derece üzerine çıkarmayı amaçlayan hedefiyle uyumlu olup olmadığını değerlendirmesi gerektiğini savunuyorlar. Tüm bunlara ilaveten, AB’nin küresel standartlara göre üzerine düşen adil bir payı yerine getirip getirmediğini ve daha fazlasını yapmanın mümkün olup olmadığını da değerlendirmesi gerektiğini belirtiyorlar.

2030’a Kadar Emisyonlarda %65 Azaltım Hedefi İsteniyor

Geçen yıl STK’lar, komisyona hedeflerin gözden geçirilmesini talep etmişti. Bu hedefler, on yıl sonuna kadar emisyonlarda %40’lık bir kesinti öngörüyor. Ancak yürütme organı, iddiaların dayanaksız olduğunu belirterek bu talebi reddetmişti.

Dava hakkında konuşan GLAN’dan kıdemli avukat Gerry Liston, şunları söyledi: “Devletler, küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlama amacıyla uyumlu, bilim temelli emisyon hedefleri benimsemekle yükümlü. AB’nin 2030 hedeflerinin mevcuttaki en iyi bilimsel verilerle oluşturulmadığını belirledik. Bu nokta, komisyonun davamızdaki savunmasında bile itiraz etmediği bir husus. Ancak buna rağmen dava yalnızca teknik ayrıntılar bahane edilerek reddedilmeye çalışıldı.”

CAN Europe, AB’nin iklim hedeflerine karşı daha önce açtığı davayı koordine etmişti, ancak bu dava kabul edilmemişti. Yasalarda yapılan son değişiklikler, böyle bir davayı daha doğrudan açabilmesine olanak sağlıyor. Ancak AB’nin daha büyük çaplı %55 hedefini de yetersiz bulmasına rağmen bu hedefe yasal olarak itiraz etme yolu bulunmuyor.

CAN Europe’da iklim bölümünün başkanı görevini yürüten Sven Harmeling, Avrupa Komisyonu’nu, AB’nin Paris Anlaşması’nın 1,5 derece hedefine yönelik olarak kendi adil payını karşılayacak şekilde iklim hedeflerini doğru yolda tutmaya zorlamak için mevcut tüm kanalları kullanmaları gerektiğine dikkat çekerek, “AB eğer güvenilir bir aktör olmak istiyorsa, emisyon azaltımını artırmalı ve 2030 yılına kadar en az %65’lik bir kesinti sağlamalı. Birçok ülkede yenilenebilir enerjilerin hızla genişlemesi ve buna bağlı maliyet düşüşleri bu konuda yeni bir ivme kazandırıyor” dedi.

STK’lar, geçen Nisan ayında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından verilen bir kararın davalarını güçlendirmesini umuyor. Bu karar, İsviçre’nin ulusal seragazı emisyonlarını yeterince azaltmamasının, 2 binden fazla yaşlı İsviçreli kadının insan haklarını açıkça ihlal ettiğine hükmetmişti.