27 ülkeden oluşan blokta doğayı daha iyi korumaya ve iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik büyük bir AB planı Pazartesi günü süresiz olarak ertelenirken, bu durum kıtayı kasıp kavuran çiftçi protestolarının politika üzerinde nasıl derin bir etkiye sahip olduğunu gösterdi.
AB’nin konuyla ilgili küresel itibarını zedeleyebilecek tasarıdaki çıkmaz, Haziran ayındaki Avrupa Parlamentosu seçimlerine üç aydan kısa bir süre kala meydana geldi. Üye devletlerin, AB’nin kurumsal labirentinde aylarca süren işlemlerin ardından Pazartesi günü biyolojik çeşitlilik tasarısına nihai onayı vermesi gerekiyordu.
İrlanda Çevre Bakanı Eamon Ryan, “Bundan nasıl vazgeçebiliriz? Nasıl olur da ‘Doğayı restore etme fikrinden vazgeçtik’ diyebiliriz?” sözleriyle yaşadığı hayal kırıklığını dile getirirken biyoçeşitliliği koruma çalışmalarının askıya alınmasının dünyanın geri kalanı için şok edici olabileceğini ekledi ve tasarının gecikmeli de olsa onaylanması için diplomatik baskı çağrısında bulundu. Ancak bunun gerçekleşme ihtimali pek de gerçekçi değil.
“Çok büyük bir çıkmazın olduğu herkesçe açık” diyen Hollanda İklim Bakanı Rob Jetten, yaklaşan seçimler dikkate alındığında ilerlemenin kolay olmayacağını söyledi.
Doğa Restorasyon planı, dünyanın en iddialı iklim ve biyolojik çeşitlilik hedeflerini belirlemeyi ve bloğu iklim konularında küresel referans noktası haline getirmeyi amaçlayan AB’nin Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın bir parçası.
Tasarı, Avrupa’nın 2050’ye kadar iklim açısından ilk nötr kıta olmasını hedefleyen, kısa ve orta vadeli değişiklikler ve toplumun her kesiminden fedakarlık yapılmasını talep eden genel bir projenin parçası.
Jetten, “İklim nötr olmak istiyorsanız, aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin korunması, Avrupa’da doğanın güçlendirilmesi gibi daha geniş bir perspektiften de bakmalısınız” diyerek bu tür girişimlerin gerekli olduğunu vurguladı.
“Hepsi birbirine bağlı” diyen Ryan’a göre, “İklim değişikliğini bir kenara bırakıp doğanın restorasyonunu unutamazsınız.”
Planın, AB’nin onay sürecinde zorlu bir dönemeçten geçse bile, sulandırılmış versiyonunun nihai oylamaya sunulması gerekiyordu. Karmaşık oylama kurallarına göre, 27 üye devletin 15’ini ve nüfusun %65’ini temsil eden nitelikli çoğunluk gerekiyordu. Pazartesi gününe kadar bahsi geçen eşiğin güvenli olduğu düşünülüyordu.
AB çevre bakanları toplantısına başkanlık eden Belçika bölgesel iklim bakanı Alain Maron, “Görünüşe göre artık nitelikli çoğunluğa sahip değiliz çünkü Macaristan oyunu değiştirdi. Bu değişikliğin nedenini anlamalıyız” dedi.
Macaristan’ın Çevre Bakanı Aniko Raisz, ülkesinin pozisyonunu tekrar değiştirip değiştirmeyeceği sorulduğunda herhangi bir şey için söz veremeyeceklerini belirterek, tarım sektörünün tüm Avrupa’daki önemine vurgu yaptı: “Gerçekçi olmalıyız ve tüm sektörleri göz önünde bulundurmalıyız.”
Pazartesi günkü erteleme, on milyonlarca AB vatandaşının günlük yaşamını etkileyen ve ulaşımdaki gecikmeler nedeniyle işletmelere on milyonlarca euroya mâl olan protestolara tepki olarak AB’nin verdiği son tavizdi. Diğer tavizlerin arasında daha sıkı pestisit kurallarına ilişkin mevzuatın rafa kaldırılması, çiftliklerdeki kontrollerin gevşetilmesi ve bazı arazilerin nadasa bırakılması gereklilikleri yer alıyor.
Plana göre üye devletlerin, 2030 yılına kadar bölgenin kara ve deniz alanlarının en az %20’sini kapsayacak şekilde belirli habitatlar ve türler için restorasyon hedeflerini karşılaması gerekecek. Ancak muafiyetler ve üyelerin kuralların dışına çıkmasına izin veren esnek maddeleri üzerindeki tartışmalar müzakereleri aksattı.
