ABD’nin de Dahil Olduğu 7 Ülke Kömürden Çıkış İttifakına Katıldı: Türkiye’den Ses Yok

ABD’nin de dahil olduğu 7 ülke, COP28’te kömürden çıkış ittifakı Powering Past Coal Alliance’a katıldığını duyurdu. Türkiye ise kömürden çıkış konusunda hala adım atmadı, aksine zirvedeki görüşmelerde fosil yakıtlardan aşamalı çıkış ve aşamalı azaltım seçeneklerine karşı çıktı.

ABD, Çek Cumhuriyeti, Kıbrıs, Dominik Cumhuriyeti, İzlanda, Kosova ve Norveç enerji üretiminde kömürden çıkış ittifakı Powering Past Coal Alliance (PPCA)’ya katıldı.

Bu yedi ülke, küresel sıcaklık artışını 1,5 derecede sınırlama hedefini ulaşılabilir kılmak için karbon tutma teknolojisine sahip olmayan yeni kömür santralları geliştirmemeyi ve halihazırdaki karbon tutma teknolojisine sahip olmayan kömür santrallarından aşamalı olarak çıkmayı taahhüt ediyor. Bu hamle, enerji krizine rağmen birçok ülkede kömürsüz bir geleceğe doğru hızlı bir geçişin altını çiziyor. COP28’deki Küresel Durum Değerlendirmesi, kömürden çıkışa yönelik uluslararası eylem için bir dönüm noktası olmalı.

ABD, Çin ve Hindistan’ın ardından dünyanın üçüncü büyük kömür santralı işletme kapasitesine sahip. Yurt içinde ABD, 10 yılı aşkın bir süredir yeni bir kömür santralı inşa etmedi ve önümüzdeki birkaç yıl içinde karbon tutma teknolojisine sahip olmayan santral kapasitesinin yarısından fazlasını kapatacak.

Bugünkü duyurularla PPCA, elektrik üretiminin hâlâ büyük ölçüde kömürün hakim olduğu Orta Avrupa ve Batı Balkanlar’daki varlığını daha da genişletti.

Temiz Enerjiye Geçiş İvmesi Güçleniyor

Çek Cumhuriyeti, elektrik üretiminin neredeyse yarısını kömürden karşılayan AB’nin üçüncü büyük kömür kullanıcısı konumunda. Çek hükümeti PPCA’ya katılarak 2033 yılına kadar kömürden elektrik üretimini aşamalı olarak durdurma taahhüdünü doğruladı. Elektriğinin %95’ini kömür yakmaktan elde eden Kosova, kömürden çıkış tarihini 2050’ye çıkarmak için İttifakla birlikte çalışmayı taahhüt etti.

Dominik Cumhuriyeti, elektriğinin %10’unu kömürden sağlıyor ve bunu aşamalı olarak sonlandıracak bir plan geliştirmek için PPCA ile birlikte çalışmayı taahhüt etti.

Kıbrıs, İzlanda ve Norveç’te kömür santralı yok: Kıbrıs hiçbir zaman kömür yakmadı, İzlanda 1951’den bu yana kömürden arındı, Norveç ise bu yıl kömürden çıkışını tamamladı. PPCA üyelikleri aracılığıyla, dünya çapında daha hızlı bir temiz enerji geçişini teşvik etmeyi ve kömürü geride bırakma ivmesini güçlendirmeyi amaçlıyorlar.

Yeni üyelerin taahhütleri, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin yol açtığı enerji güvenliği krizine rağmen, OECD’de kömürden temiz enerjiye geçişte kaydedilen önemli ilerlemeyi gösteriyor. 43 OECD üyesinin 35’i PPCA üyesi konumunda. OECD ve AB’deki kömür yakıtlı elektrik üretim kapasitesinin dörtte üçünden fazlası, sıcaklık artışını 1,5 derecede tutma hedefiyle paralel olarak 2030’a kadar kapanma yolunda.

Türkiye’nin Kömür Sevdası Bitmiyor

Türkiye ise dünyanın aksine kömür yatırımlarına devam ediyor. COP28’teki en önemli anlaşmalardan biri, eğer başarılabilirse, fosil yakıtlardan çıkış veya azaltım anlaşmasının yapılması. Dün gerçekleştirilen Global Stocktake çalışma grubu toplantısında Türkiye fosil yakıtların kademeli azaltımına ve fosil yakıtlardan kademeli çıkış seçeneklerine karşı çıktı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da Liderler Zirvesi’nde dün yaptığı konuşmasında, Türkiye’nin emisyon azaltım hedefini iki kat arttırdığını iddia etmişti ancak yapılan hesaplamalar Türkiye’nin 2030’a kadar emisyonlarını yaklaşık %30 artıracağını ortaya koyuyor.