AB Karbon Sınır Vergisinin Hâlâ Gri Alanları Mevcut

AB karbon sınır vergisinin 2022 itibarıyla AB sınırlarına getirilmesi gerekirken, bir rapor hâlâ birçok gri alana sahip olan vergi mekanizmasının zorluklarını ve seçeneklerini detaylandırıyor.

Karbon sınır vergisi, Avrupa Komisyonu Yeşil Düzeni’nin en önemli noktalarından biri ve 2022 yılında uygulanması adına Haziran 2021 civarında sunulması gerekiyor.

Ancak, şirketlerin daha düşük kirlilik maliyetleri olan ülkelere taşındığı “karbon kaçağını” önleyerek Avrupa’nın rekabet gücünü koruması beklenen bu mekanizmanın sınırlarını belirleyen pek çok belirsizlik var.

30 Eylül’de yayımlanan ve Fransız ve Alman hükümetleri tarafından desteklenen bir raporda, Avrupa İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Geçiş Yuvarlak Masası (ERCST), sorunun AB’nin artan iklim hedefleriyle “yakından bağlantılı” olduğunu belirtti.

Riskler yüksek çünkü, Yeşil Düzen’in hedeflerine ek olarak Komisyon, bu vergiden elde edilen gelirleri, 750 milyar euroya sahip Yeni Nesil AB kurtarma planına tahsis etmek istiyor.

Avrupa Parlamentosu, 16 Eylül’de yapılan genel oylamada bu olasılığı onaylayarak “AB bütçesine yeni gelir kaynakları getirme ihtiyacı” konusundaki tutumunu korudu.

Parlamento üyeleri ayrıca, “toparlanmanın finansmanının, örneğin, ulusötesi kirleticiler için vergilerin getirilmesi yoluyla sürdürülebilir olması gerektiği” konusunda ısrar ederek, uygulamaya konmaları için yasal olarak bağlayıcı bir zaman çizelgesi talep etmişlerdi.

Avrupa Komisyonu tahminlerine göre, karbon sınır vergisi, mekanizmaların kapsamına ve tasarıma göre, 5 ila 14 milyar euro arasında gelir sağlayabilir.

Karbon sınır vergisi 28 Ekim’e kadar kamu görüşüne tabii. Brüksel’de, karbon kaçağı riski taşıyan sektörlerdeki ürünler için AB sınırında ithalat vergisi ve AB emisyon ticaret planının (EU ETS) ithalatı kapsayacak şekilde genişletilmesi dahil olmak üzere çeşitli seçenekler değerlendiriliyor.

Ocak 2019’dan beri geçerli olan ve açık artırma hacmini azaltmak için tasarlanan bu önlem, karantina önlemleri seragazı emisyonlarında bir kez daha büyük ve öngörülemeyen bir azalmaya neden olmadan önce karbon fiyatını yükseltti.

Karbon fiyatı 2016 ile 2018 arasında 10 euronun altına düştükten sonra Temmuz 2019’da ton başına neredeyse 30 euroya ulaşmıştı ve Mart ortasında 15 euroya düşmüştü. Komisyon’un 2030 için yeni daha yüksek iklim hedeflerini açıklamasının ardından, şu anda 25 euronun üzerinde işlem görüyor.

ERCST’nin kurucusu ve genel müdürü ve raporun ortak yazarı Andrei Marcu, “Karbon sınırı vergisi şu anda doğrulanamayan özelliklere sahip olacak” dedi.

Marcu, EURACTIV Fransa’ya verdiği röportajda bu özelliklerden bazılarının “ETS ile çeşitli şekillerde etkileşime girme olasılığı” olduğunu söyledi. “Tasarım, ithalatçıların mevcut ETS limitinin altında satın alınması gereken AB ödeneklerine sahip olmasını gerektiriyorsa, bu piyasa dinamiklerini kontrol edecek ve fiyatlar ve likidite üzerinde açıkça bir etkiye sahip olacak” dedi.

Raporun ortak yazarı, ETS’nin tasarımı ve parametreleri ile karbon sınırı vergisinin ayrı ayrı ele alınmasının “kesinlikle gelecekte çözülmesi gereken sorunları ortaya çıkaracağını” belirtti.

Komisyon tarafından öngörülen diğer çözümler arasında, ithal edilsin ya da edilmesin, karbon kaçağı riski taşıyan sektörlerden ürünlere, özel tüketim vergisi veya KDV gibi, vergilerin uygulanması yer alıyor. Diğer bir seçenek ise, AB’nin karbon piyasası fiyatını yansıtacak şekilde, ETS dışındaki özel bir havuzdan karbon ödenekleri satın alma yükümlülüğü getirmek olabilir.

Hangi faaliyet sektörlerinin bu yeni mekanizmaya tabii tutulacağı belirsiz.

Raporun ortak yazarı olan kalkınma ekonomisti ve ERCST ortağı Aaron Cosbey, “Yalnızca birkaç sektörü kapsamak idari açıdan daha kolay ve AB sadece birkaç sektör üzerinde pilot proje yürütebilir” dedi.