AB ülkelerinin iki yıl içinde “çevre katliamına benzer” suçları kapsayan güncellenmiş yönergeyi ulusal yasalarına eklemeleri gerekiyor.
Avrupa Birliği (AB), “ekokırım benzeri” en ciddi çevresel zararları suç sayan ilk uluslararası birlik oldu. Habitat kaybı ve yasadışı kesim de dahil olmak üzere ekosistem tahribatı, AB’nin güncellenmiş çevre suçları direktifi kapsamında hapse atılmak da dahil olmak üzere daha ağır cezalarla çarptırılacak.
Avrupa Parlamentosu’nda (AP) yapılan oylamada, AP üyeleri bu hamleyi ezici bir çoğunlukla destekledi. 499 oy lehte kullanılırken, 100 oy aleyhte kullanıldı. 23 üye ise çekimser oy kullandı. Üye devletlerin bunu ulusal kanunlarına dahil etmeleri için artık iki yılı var.
Fransız avukat ve Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı grubunun AP üyesi Marie Toussaint’e göre, AB “dünyanın en iddialı yasalarından birini kabul ediyor.” Toussaint, “Yeni direktif, ekosistemlere ve dolayısıyla insan sağlığına zarar verenlere karşı koruma sağlayarak Avrupa tarihinde yeni bir sayfa açıyor” derken bunun Avrupa’da çok önemli ve acil olan çevresel cezasızlığın sona erdirilmesi anlamına geldiğini ifade etti.
Toussaint’e göre mevcut AB mevzuatı ve ulusal mevzuatlar, suçluları çevre suçları işlemekten caydırmıyor çünkü suçlar çok sınırlı ve yaptırımlar çok düşük. AP üyesi, “Çevre suçları küresel ekonomiden iki ila üç kat daha hızlı büyüyor ve birkaç yıl içinde dünyanın dördüncü en büyük suç sektörü haline geldi” dedi.
Avrupa’da çevre suçları hâlâ yaşanıyor. Avrupa Çevre Bürosu, Avrupa’da çevre suçlarıyla mücadeleye ilişkin raporunda, eski direktifte yer almadığı için hâlâ cezasız kalan çevre suçlarından çok sayıda örnek veriyor.
Bunlar arasında yasa dışı mavi yüzgeçli orkinos avcılığı, korunan alanlardaki tarımsal-endüstriyel kirlilik, yasa dışı avlanma uygulamaları ve karbon piyasası dolandırıcılığı yer alıyor.
“Ekokırım” ile Kıyaslanabilir Çevre Suçları
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde ekokırımın beşinci uluslararası suç haline getirilmesini savunanlar, güncellenmiş direktifin etkili bir şekilde ekokırımı suç kapsamına aldığını ifade ediyor. Direktif doğrudan kelimeyi içermese de, gerekçesinde “ekokırım ile kıyaslanabilir durumlar” ifadesine yer veriliyor.
Ekokırım, “çevreye büyük olasılıkla ciddi ve yaygın veya uzun vadeli zarar verecek yasa dışı ya da keyfi eylemler” olarak tanımlanıyor. Stop Ecocide International tarafından önerilen bu tanım 2021 yılında 12 avukat tarafından oluşturuldu. Geçtiğimiz sene AP, çevre katliamının AB hukukuna dahil edilmesini önermişti.
Çevresel Suçlara 10 Yıl Hapis
Yeni direktifte su çekimi, gemi geri dönüşümü ve kirliliği, istilacı yabancı türlerin tanıtımı ve yayılması ve ozonun yok edilmesi gibi çevresel faaliyetler tanımlandı. Buna karşın direktifte balıkçılık, gelişmekte olan ülkelere toksik atık ihracatı veya karbon piyasası dolandırıcılığı gibi konulara değinilmedi.
CEO’lar ve yönetim kurulu üyeleri gibi bireyler için çevre suçları işlemenin sonuçları, sekiz yıla kadar hapis cezasıyla sonuçlanabiliyor; herhangi bir kişinin ölümüne neden olmaları halinde bu ceza 10 yıla kadar çıkabiliyor.
Avrupa Halk Partisi (Hıristiyan Demokratlar) Grubu’ndan Hollandalı milletvekili Avukat Antonius Manders, değişiklikleri son derece umut verici olarak nitelendirdi ve ekledi: “CEO’lar para cezasına çarptırılma riskini alabilir ama hapse girme riskini alamaz.”
Manders, bireylerin, kararlarının sonuçlarının farkında olmaları ve onları durdurma güçlerine sahip olmaları durumunda sorumlu tutulabileceklerini belirtti.
Önceki AB çevre suçu direktifi ve çoğu üye devletin yasalarına göre, çevresel suç yalnızca hukuka aykırılık olduğunda cezalandırılabilirdi ve bir işletme alınılan iznin koşullarını takip ettiği sürece, eylemleri hukuka aykırı olarak kabul edilmezdi. Yeni direktif ile yalnızca izinlere uymak işletmecileri cezai sorumluluktan kurtarmayacak.
