14 Şubat 2019’da meclisteki tüm partilerin ortak kararıyla geri çekilen “termik santrallara havayı kirletme izni” yasal düzenlemesinin (eski Madde 45) yeniden meclis gündemine gelmesi bekleniyor. 15 adet kömürlü termik santrala dördüncü kez havayı kirletme izni verilmek isteniyor.
14 Şubat 2019 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) AK Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, İYİ Parti, Cumhuriyet Halk Partisi ve Halkların Demokratik Partisi’nin ortak kararı ile geri çekilen “termik santrallara havayı kirletme izni” veren yasal düzenleme yeniden gündemde. 2013’ten beri çevre yatırımlarını gerçekleştirme taahhütlerini yerine getirmeyen ve mühletleri yasal düzenlemelerle üç defa uzatılan 15 kömürlü termik santrala dördüncü kez havayı kirletme izni verilmek isteniyor, üstelik üç yıl daha. Teklif yasalaşırsa, Türkiye’nin en eski ve kirli santralları Haziran 2022 yılına kadar havayı kirletmeye, halk sağlığını tehdit etmeye devam edecek.
Temiz Hava Hakkı Platformu’ndan Buket Atlı, sağlık ve doğa koruma alanında çalışan 16 sivil toplum kuruluşunun adına Temiz Hava Hakkı Platformu olarak bu santralların çevre izinleri olmadan çalışmasını, havayı kirletmeye devam etmemesi için karar vericilere çağrıda bulunduklarını söylüyor. “TBMM’deki tüm siyasi partilerin temi̇z hava hakkını talep eden yüz bi̇nlerce i̇nsana, bu santrallara i̇li̇şki̇n 14 Şubat 2019’da verdi̇kleri̇ sözü i̇sti̇snasız bi̇r şeki̇lde yeri̇ne geti̇rmeleri̇ni̇ ve havayı kirletme tasarısını kabul etmemelerini talep ediyoruz” diyor.
Tekrar meclis gündemine giren santralların çalışma izninden mağdur olan kentler arasında Zonguldak’ta yer alıyor. TEMA Zonguldak İl Temsilcisi Berran Aydan ise, Çatalağzı Termik Santralı’nı işleten Bereket Enerji’nin bu yasadan yararlanarak çevreyi kirletmeye devam ettiğini belirtiyor. Aydan, “Geçen sene Şubat ayında 45. Madde gündeme geldiği zaman, özellikle Temiz Hava Hakkı Platformu ile işbirliğiyle etkin bir çalışma yürütmüştük. 14 Şubat’ta geri çekilen teklif sevindiriciydi. Ancak şu an vergi yasası adlı maden yasası içine konularak bir şekilde yeniden meclisten geçirilmesi gündemde. Biz Zonguldak’taki yaşam savunucuları ve Tema Zonguldak olarak bu tasarının geçmesini engellemek için elimizden geleni yapacağız” diyor. Aydan, Zonguldak’taki AK Parti ve CHP’nin milletvekillerini de temiz hava hakkını savunmak için göreve davet ediyor.
Temiz Hava Hakkı Platformu üyesi Türk Tabipler Birliği Temsilcisi Doç. Dr. Gamze Varol da “Bu karar bahsi geçen termik santralların bulunduğu illerde, başta solunum rahatsızlıkları olmak üzere kanser dahil birçok hastalığın ve erken ölümlerin önüne geçmek için atılan önemli bir adım. Sağlık, iki yıl daha beklemez dedik, kazandık. Yetkililerin hava kirliliği konusundaki hassasiyetinin devam etmesini ve hava kirliliğine neden olan kaynakların en aza indirilmesini istiyoruz” açıklamasında bulunuyor.
Çevre Mevzuatına Uyum Yatırımı Yapmayan Santrallar Hangileri?
Aşağıda belirtilen kömürlü termik santrallar, 2013 yılından bu yana, baca gazı kükürt giderim tesisi, filtre sistemleri veya kül barajı gibi çevre ve halk sağlığının korunması için gerekli yatırımları yapmıyor. Bu santrallar 2013 yılından itibaren özelleştirilmiş olup, Afşin Elbistan B Termik Santralı hariç, özel şirketler tarafından işletiliyor.
- Çanakkale / 18 Mart Çanakkale Termik Santralı
- Şırnak / Silopi Elektrik Termik Santralı
- Kahramanmaraş / Afşin Elbistan A Termik Santralı
- Karabük / Kardemir Karabük Demir Çelik Termik Santralı
- Kütahya / Tunçbilek Termik Santralı
- Kütahya / Seyitömer Termik Santralı
- Manisa / Soma A Termik Santralı
- Manisa / Soma B Termik Santralı
- Sivas / Kangal Termik Santralı (1. Ve 2. üniteler)
- Zonguldak / Çatalağzı Termik Santralı
- Ankara / Çayırhan Termik Santralı
- Muğla / Yeniköy Termik Santralı
- Muğla / Kemerköy Termik Santralı
- Bursa / Orhaneli Termik Santralı
- Kahramanmaraş / Afşin Elbistan B Termik Santralı
Bu santrallara 2013 yılından itibaren Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarını hiçe saymak pahasına ek süre verilmiş ve çevre yatırımlarını yapmaları talep edildi. Oysa ki, bu şirketler çevre ve halk sağlığını hiçe sayarak, söz konusu çevre yatırımlarını altı yıldır hayata geçirmezken, havayı kirletmeye ve halk sağlığına zarar vermeye devam ediyor.
