Yeni yayımlanan Avrupa İklim Raporu’na göre, Avrupa 2024’te son 10 yıldaki en yaygın sel felaketlerini yaşadı. 2024 yılında Avrupa’da meydana gelen sellerde en az 335 kişi hayatını kaybetti ve sellerden 410 binden fazla kişi etkilendi. Raporda ayrıca kıta genelindeki ısı stresinin önemli ölçüde arttığı uyarısında da bulunuldu.
İklim değişikliği nedeniyle dünya çapında görülen aşırı hava olaylarının sayısı giderek artarken, Avrupa kıtası geçen yıl, 2013’ten bu yana en yaygın sel felaketleriyle karşı karşıya kaldı. Kıtadaki nehir ağının %30’u ciddi sel olaylarından etkilendi. Bilim insanları, fosil yakıt kaynaklı iklim değişikliğinin şiddetli yağışlar ve diğer aşırı hava olaylarını tetiklemeye devam ettiğini belirtti.
Avrupa Birliği’nin (AB) Copernicus İklim Değişikliği Servisi ile Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından hazırlanan Avrupa İklim Raporu’nda paylaşılan verilere göre, 2024 yılında Avrupa’da meydana gelen sellerde en az 335 kişi hayatını kaybetti ve sellerden 410 binden fazla kişi etkilendi.
Sellerden en çok etkilenen bölge ise Batı Avrupa oldu. Fırtına ve sel olayları, Avrupa’da en yüksek maliyete yol açan aşırı hava olayları arasında yer alırken, geçen yıl yaşanan bu olaylar, 18 milyar euronun üzerinde zarara neden oldu.
Küresel olarak ise 2024, kayıtların tutulmaya başlandığından bu yana dünyanın en sıcak yılı oldu. Geçen yıl aynı zamanda Avrupa için de en sıcak yıl olarak kayıtlara geçti. Tüm bunlara ilaveten Avrupa, şu anda dünyanın en hızlı ısınan kıtası konumunda bulunuyor.
Dünya şu anda sanayi öncesi döneme kıyasla yaklaşık 1,3 derece daha sıcak ve bunun başlıca nedeni insan kaynaklı iklim değişikliği. Son rapor üzerine konuşan WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, “Sıcaklıktaki her küçük artış bile önemlidir çünkü bu artışlar hayatlarımız, ekonomiler ve gezegen üzerindeki riskleri artırır” dedi.
Avrupa İklim Raporu’nda tüm bu yaşananlara rağmen bazı olumlu gelişmelere de dikkat çekildi. Örneğin 2024 yılında Avrupa’nın enerji üretiminin %45’i yenilenebilir kaynaklardan sağlandı ve bu şimdiye kadarki en yüksek oran olarak kaydedildi. Ayrıca, Avrupa’daki şehirlerin büyük çoğunluğunun iklim değişikliğine daha iyi uyum sağlamak için planları olduğuna da dikkat çekildi.
Aşırı Sıcaklar ve Şiddetli Seller Bir Aradaydı
Ancak, tüm bu gelişmelere rağmen 2024 boyunca kıta genelinde yaşan aşırı hava olayları şöyle özetlendi:
- Güneydoğu Avrupa, toplam 13 gün süren tarihindeki en uzun sıcak hava dalgasını yaşadı.
- İskandinavya’daki buzullar, şimdiye kadarki en yüksek erime oranlarını gördü.
- Kıta genelinde sıcaklık kaynaklı ısı stresi önemli ölçüde arttı.
- Doğu Avrupa’nın büyük bölümü yağış eksikliği ve kuraklıktan etkilendi.
- Batı Avrupa ise şiddetli sel felaketleriyle karşı karşıya kaldı.
- Avrupa’daki tüm nehir ağının yaklaşık üçte biri, 2024 yılında “yüksek” sel eşiğini aştı; %12’si ise “şiddetli” sel düzeylerini geçti.
- Ekim ayı sonunda İspanya’nın Valencia kentinde yaşanan yıkıcı seller, Avrupa’daki en büyük can ve mal kaybına neden oldu. Bu felakette 232 kişi hayatını kaybetti.
- Ayrıca, Eylül ayında meydana gelen Boris Fırtınası, Orta Avrupa’da şimdiye kadar kaydedilen en yoğun yağışı bıraktı. Bu fırtınadan Avusturya, Çekya, Almanya ve Slovakya gibi ülkeler etkilendi.
Bilim insanları, iklim değişikliğinin bu tür sağanak yağışları daha olası hale getirdiğini doğruluyor çünkü daha sıcak bir atmosfer daha fazla su buharı tutabiliyor ve bu da yoğun yağmura yol açıyor. Nitekim 2024 yılında atmosferdeki su buharı seviyeleri rekor düzeye ulaştı.
Sel üzerinde etkili olan diğer faktörler arasında, nehir yönetimi ve kentsel planlama yer alıyor. Bu faktörler, evlerin ve altyapının sel riski yüksek bölgelerde inşa edilip edilmediğini belirliyor.
