Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) son raporuna göre, dünya, fosil yakıt talebinin on yılın sonuna kadar zirve yapmasının ardından yeni bir elektrik çağına girmek üzere.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Dünya Enerji Görünümü 2024 raporunda, dünyanın yeni bir elektrik çağının eşiğinde olduğunu ve fosil yakıt talebinin bu on yılın sonunda zirveye ulaşacağını, bunun da petrol ve doğalgaz arz fazlasının yeşil enerjiye yatırımı teşvik edebileceği anlamına geldiğini söyledi. Ancak ajans, Ortadoğu ve Rusya’daki çatışmaların ve küresel enerji talebinin yarısını temsil eden ülkelerde 2024 içinde gerçekleşecek seçimlerin neden olduğu yüksek düzeydeki belirsizliğe de dikkat çekti.
“Çatışmalar Dikkatleri Enerji Sistemi Üzerindeki Baskıya Çekiyor”
IEA İcra Direktörü Fatih Birol, yıllık rapor açıklamasında, “Bu on yılın ikinci yarısında, jeopolitik gerilimlerin nasıl evrildiğine bağlı olarak, daha bol petrol ve doğal gaz arzı beklentisi, bizi çok farklı bir enerji dünyasına götürecektir” dedi.
Fazla fosil yakıt arzlarının muhtemelen daha düşük fiyatlara yol açacağını ve ülkelerin temiz enerjiye daha fazla kaynak ayırmasını sağlayabileceğini belirten Birol, bu durumun dünyanın bir “elektrik çağı”na geçişini hızlandırabileceğini ifade etti. Yakın vadede, Orta Doğu’daki çatışmanın petrol akışını kesintiye uğratması durumunda arzın azalması ihtimali de mevcut.
IEA, bu tür çatışmaların enerji sistemi üzerindeki baskıyı ve “daha temiz ve daha güvenli teknolojilere” geçişi hızlandırmak için yatırım ihtiyacını vurguladığını söyledi.
2024’te Temiz Enerjiye Yatırım, Fosil Yakıtlara Yatırımın 2 Katı Olacak
IEA’nın verilerine göre, geçen yıl 560 gigavat (GW) üzerindeki yenilenebilir enerji kapasitesinin devreye girmesiyle, dünya genelinde kaydedilen temiz enerji düzeyi rekor bir seviyeye ulaştı. 2024 sonu itibariyle 1 yıl içinde temiz enerjiye yaklaşık 2 trilyon dolar yatırım yapılması beklenirken, bu miktar fosil yakıtlara yapılan yatırımın neredeyse iki katına ulaşmış olacak.
Ajans, küresel ısınmayı 1.5 derece ile sınırlandırmak için “giderek daralan bir yol” olduğu konusunda da uyarıyor. Yenilenebilir enerjideki rekor büyüme 1.5 dereceye giden dar bir yolu açık tutuyor, ancak hükümetler fosil yakıtlara geçiş planlarını hemen uygulamaya koymalı, aksi takdirde bu yol hızla kapanacak.
IEA ayrıca gelişmekte olan ülkelerin fosil yakıtların hızlı ve adil bir şekilde kullanımdan kaldırılmasını sağlamak için büyük bir finansman açığıyla karşı karşıya olduğunu yineliyor. Bu durum, zengin hükümetlerin COP29’da yeni ve güçlü bir küresel iklim finansmanı hedefi taahhüt etmelerinin önemini vurguluyor.
IEA’nın mevcut hükümet politikalarına dayanan senaryosunda, global petrol talebinin 2030’dan önce günde 102 milyon varille zirve yapacağı ve ardından 2023 seviyelerine, yani günde 99 milyon varile düşeceği öngörülüyor. Bu durum büyük ölçüde elektrikli araç kullanımındaki artış nedeniyle taşımacılık sektöründeki talep azalmasından kaynaklanıyor.
Rapor ayrıca, iklim değişikliğiyle mücadele için dünya genelinde daha sıkı çevresel politikaların uygulanmasının gelecekteki petrol fiyatları üzerindeki olası etkisini de ortaya koyuyor. IEA’nın mevcut politikalar senaryosuna göre, petrol fiyatlarının 2023’teki 82 dolardan, 2050’de 75 dolara düşmesi bekleniyor.
Hükümetlerin enerji sektöründeki emisyonları 2050 yılına kadar sıfıra indirme hedefine uymaları durumunda ise bu miktar 2050’de varil başına 25 dolara karşılık geliyor.
Rapor, 2023 ile 2030 arasında sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) talebinde 145 milyar metreküp artış öngörse de, bu dönemde ihracat kapasitesindeki artışın yaklaşık 270 milyar metreküp ile bu talebi geçeceğini belirtiyor.
