Avustralya ve Tuvalu iklim ve güvenlik üzerine Pasifik Adaları Forumu’nda işbirliği anlaşması imzaladı. Ancak ada devleti, Avustralya’dan fosil yakıtlardan çıkmak için acil olarak bir tarih belirlemesini talep ediyor.
Pasifik’te dokuz adet mercan adasından oluşan ve deniz seviyesinde bulunan Tuvalu, Avustralya ile iklim ve güvenlik anlaşması imzaladı. Anlaşmanın imzalanmasından bir gün sonra açıklama yapan Tuvalu’nun iklim bakanı, “Fosil yakıt tesislerinin açılması, sübvanse edilmesi ve ihracatı ahlaka aykırı ve kabul edilemez” dedi.
Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, çarşamba günü Tuvalu ile yapılan anlaşmayı memnuniyetle karşıladıklarını, ada ülkelerinin iklim eylemine yönelik taahhütlerinin farkında olduklarını, ancak gazın rolünün devam edeceğini ifade etti.
Ada Ülkeleri Net Tarih İstiyor
Tuvalu İklim Değişikliği Bakanı Maina Talia, Pasifik’teki çeşitli yerel liderlerle beraber, fosil yakıtların son bulması için Avustralya’ya acil bir tarih belirlemesi çağrısında bulundu. Tonga’daki Pasifik Adaları Forumu (PIF) görüşmeleri sırasında konuşan Talia, fosil yakıtların zararının ilk elden yaşamaları nedeniyle fosil yakıtların yayılmasını engelleme anlaşmasını desteklediğini belirtti. Talia, “Eğer bu liderler toplantısı bölgesel bir refahı amaçlıyorsa, iklim adaletini, deniz seviyesi yükselmesini ve iklim değişikliğinin temel nedenini, yani fosil yakıtların yakılmasını ele almalıyız” dedi.
Çevre grupları, PIF zirvesine paralel yapılan etkinliklerinde, Avustralya’nın yeni kömür ve gaz projelerini durdurmasını ve fosil yakıt ihracatlarını sınırlamasını talep etti.
Anlaşma, Tuvalu’nun deniz seviyesi yükselmesine karşı özellikle savunmasız olduğunu kabul ediyor ve iki ülkenin “iklim değişikliği tarafından dayatılan varoluşsal tehdit karşısında birlikte çalışmayı” taahhüt ediyor. Gelecek yıl itibarıyla Avustralya, Tuvalu’dan gelip ülkede yaşamak, çalışmak, eğitim görmek veya ziyaret etmek isteyen kişilere yönelik olarak 280 adet vize verme teklifinde bulunacak.
Yine anlaşmaya göre Tuvalu büyük bir doğal afet, pandemi veya askeri saldırı ile karşılaşırsa, Avustralya yardım taleplerine yanıt vermekle yükümlü olacak. Bu güvenlik garantisi karşılığında Avustralya, Tuvalu’nun diğer ülkelerle güvenlik işbirliklerini veto etme hakkına sahip olacak. Ancak Tuvalu böyle bir müdahaleye itiraz ederse anlaşmayı tamamen feshetme seçeneğini elinde bulundurabilecek.
Avustralya 2050’ye Kadar Sıfır Emisyon Hedefliyor
Yeni yayımlanan bir analiz, 2021 yılında Avustralya’nın yalnızca Rusya ve ABD’nin gerisinde kalarak, enerji bazında en büyük üçüncü fosil yakıt ihracatçısı olduğunu ortaya koydu.
Tuvalu Başbakanı Felite Teo, Avustralya Başbakanı Albanese ile yaptığı basın toplantısında, anlaşmanın Avustralya’daki yeni kömür ve gaz projelerini durdurma konusunda özel bir taahhüt içermediğini hatırlatarak, “Ancak anlaşmanın ruhu, Avustralya’nın Tuvalu ve bölgenin iklim değişikliği ile mücadele çabalarına yardımcı olmak için elinden geleni yapacağına dair bize güven veriyor” dedi.
Albanese ise bölgenin Avustralya’nın taahhütlerini bildiğini, bunlar arasında 2030 yılına kadar enerji arzının %82’sinin yenilenebilir olması hedefinin de bulunduğunu söyledi. Avustralya hükümetinin 2030 yılına kadar 2005 seviyelerine göre emisyonları %43 azaltma, 2050 yılına kadar da net sıfır emisyona ulaşma hedefi bulunuyor.
