G20 servet vergisi üzerinde teoride hemfikir olsa da uygulanabilir bir plan üzerindeki anlaşmazlıklar gün yüzüne çıkıyor.
G20 ülkelerinin finans liderleri ilk kez dünyadaki süper zenginlere yönelik bir servet vergisi üzerinde anlaşmaya vardı. İklim değişikliği ve yoksulluk gibi nedenlerle mücadele etmek için yaklaşık 230 milyar euro toplanabilir.
Varlık vergisi, Rio de Janeiro’da dünyanın en büyük gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerinin hazine bakanları ve merkez bankacıları arasında yapılan bir toplantıda önerildi. Geçtiğimiz Cuma günü yapılan ortak açıklamada, tüm ülkelerin “ultra yüksek net değere sahip bireylerin etkili bir şekilde vergilendirilmesini sağlamak için işbirliği içinde hareket etme” konusunda anlaştıkları belirtildi.
Ancak bu fikir birliğinin altında planın uygulanabilir olup olmadığı, süreci kimin denetleyeceği ve süper zenginlere nasıl vergi getirileceği konusunda anlaşmazlıklar var. Bazı hükümetler ise bunun başarılı olabileceğine şüpheyle yaklaşıyor.
Süper Zenginlere Vergi Desteği Var mı?
Brezilya, ultra zenginlere vergi getirilmesi yönündeki girişime öncülük ediyor. 2025’te COP30 BM iklim konferansına ev sahipliği yapmadan önce, bu yılki G20 toplantılarının başkanlığında iklim değişikliğini ve yoksulluğu gündeminin en üstüne koydu.
Brezilya tarafından görevlendirilen Fransız ekonomist Gabriel Zucman’ın hazırladığı bir rapor, milyarderlerin şu anda servetlerinin %0,3’üne eşdeğer miktarda vergi ödediğini ortaya çıkardı. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, en zengin 3.000 milyarderden en az %2 vergi alınmasını umuyor; bu verginin dünya genelinde her yıl 184 milyar ile 230 milyar euro arasında bir değere ulaşması mümkün olabilir.
Raporda, bu paranın iklim değişikliğiyle mücadelenin yanı sıra eğitim ve sağlık hizmetleri gibi kamu hizmetlerini finanse edebileceği belirtiliyor.
Teoride anlaşmaya varılmasına rağmen aralarında Almanya Maliye Bakanı Christian Lindner ve ABD Hazine Bakanı Janet Yellen’ın da bulunduğu bazı ülkeler öneriye şüpheyle yaklaşıyor. Uzmanlar, bazı ülkelerin ultra zenginler için vergi cenneti haline gelmesini önlemek için küresel bir anlaşmaya ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.
Fransa, İspanya, Güney Afrika, Kolombiya ve 55 üye devletten oluşan Afrika Birliği de dahil olmak üzere diğerleri girişimi destekliyor.
Zucman, ülkelerin kendi teklifi üzerinde anlaşmaya varmaları için henüz çok erken olduğunu söyledi ancak “süper zenginleri vergilendirme şeklimizin düzeltilmesi gerektiği konusunda G20 ülkeleri arasındaki fikir birliğini” memnuniyetle karşıladı.
İklim Kampanyacıları Vergiyi Memnuniyetle Karşıladı
Bu fikir birliği, böyle bir verginin toplayabileceği paranın bir kısmının iklim kriziyle mücadelede kullanılabileceğini ümit eden iklim kampanyacıları tarafından da memnuniyetle karşılandı.
Greenpeace Brezilya’nın uluslararası politika uzmanı Camila Jardim, “Her yıl trilyonlarca dolara mâl olması beklenen iklim krizini çözmek için yeterli paranın olmadığını sık sık duyuyoruz. Ancak süper zenginleri vergilendirmek, yeterli miktarda paranın olduğunu göstermeye başlayabilir” dedi.
Oxfam International’ın vergi politikası lideri Susana Ruiz, bunu uluslararası vergi işbirliği konusunda “ciddi küresel ilerleme” olarak nitelendirdi ve şöyle devam etti: “En sonunda en zengin insanlara vergi sistemiyle oynayamayacakları ya da adil paylarını ödemekten kaçınamayacakları söyleniyor.”
