Bilim insanları iklim değişikliği nedeniyle kontrol edilemeyen büyük yangınların daha önce bunun yaşanmadığı bölgelerde giderek artan sayılarda görülmeye başlandığı uyarısında bulunarak, yaşananların “korkutucu” bir geri besleme döngüsüne neden olduğuna ve bu türden büyük yangınların dünya çapında daha fazla sayıda tekrar ettiğine dikkat çekti.
Yeni bir araştırmaya göre iklim krizi, dünyanın önemli alanlarında kontrol edilemeyen yangınların katlanarak artışına neden oluyor. Kontrol edilemeyen yangınlar vahşi hayatın yok oluşuna, can kaybına ve milyarlarca dolarlık zarara neden olurken, bilim insanları da iklim değişikliğinin, “artık gözümüzün önünde cereyan ettiği” uyarısında bulundu.
Uydu verilerine dayanılarak yapılan analizler, geçen 20 yıl içinde ABD’nin Batı’sı ile Akdeniz gibi bölgelerdeki ılıman iğne yapraklı ormanlardaki büyük yangınların 10 kat daha fazla çıkmaya başladığını ortaya koydu. Bu durum Kuzey Avrupa ve Kanada’daki devasa büyüklükte olan kuzey ormanlarında ise 7 kat daha fazla olmaya başladı. Bu bölgelerin dışında Avustralya da büyük yangınlar açısından sıcak noktalardan birini oluşturdu.
Bilim insanları ayrıca kontrol edilemeyen en kötü yangınların yoğunluğunun da 2003 yılından bu yana iki katına çıktığını ve bu yangınların sıklığının 2017’den bu yana arttığına dikkat çekti. Küresel anlamda ortalamalara bakıldığında ise kontrol edilemeyen çok büyük yangınların sıklığı ve yoğunluğu, geçen 20 yıl içinde iki katına çıktı.
“Atmosfere Yaptıklarımızın Sonucu”
Araştırmacılar büyük yangınlardaki artışın “korkutucu” bir geri besleme döngüsü taşıdığını, bu döngü nedeniyle çok büyük miktarlarda karbon emisyonunun ortaya çıktığını ve bunun da daha fazla küresel ısınmaya ve yeniden daha fazla yangına neden olduğu uyarısında bulundu.
Yeni araştırma küresel ısınmanın tartışmasız bir şekilde sıcak, kuru yangın havasına neden olduğunu ve bir yandan kontrol edilemeyen yangınların yok olan alanlara neden olduğu görünür bir paradoksun çözümlenmesine de yardımcı oldu.
Avustralya’nın Tasmania Üniversitesi akademisyenlerinden ve de yeni araştırmanın yöneticisi konumunda bulunan Dr Calum Cunningham, “İklim değişikliğinin parmak izleri her anlamıyla bu türden bir yükseliş içinde,” dedi. Cunningham sözlerine şöyle devam etti:
“Uzun süredir yangın havasının iklim değişikliğiyle beraber nasıl artışa geçtiğine yönelik projeksiyonlara sahibiz. Ancak geldiğimiz noktada kontrol edilemeyen yangınlar artık gözümüzün önünde cereyan ederek iklim değişikliğin çok açık tezahürü konumunu almış durumda. İşte bu durum tam da bizim atmosfere yaptığımız şeyin sonucu, dolayısıyla acil eylem şart.”
Cunningham Batı Amerika’da ılıman ormanlardaki kontrol edilemeyen büyük yangınlarda gözle görülür bir artış olduğuna dikkat çekerek, “Bu durum kaygı verici çünkü çok kolay yanabilecek bitki türlerinin bulunduğu bu alanlara yakın bölgelerde çok sayıda insan yaşıyor ve bu yüzden birçok felaketin ortaya çıktığını görüyoruz” dedi. Dr. Cunningham ayrıca gerçekten karbon zengini bir ekosisteme sahip olan kuzey ormanlarının da sıklıkla yandığını ve bunun da geri besleme etkisi tehdidi ortaya çıkardığına da özellikle dikkat çekti.
Kuzey Enlemlerde Görülme Sıklığı Arttı
Dünyanın çevresini günde dört kez dolaşan NASA uydularından elde edilen verilerin analizine dayanan söz konusu yeni araştırma, geçen günlerde Nature Ecology & Evolution adlı dergide yayımlandı. Araştırma bulgularında son dönemlerdeki en kontrol edilemeyen yıkıcı yangınların Batı ABD, Kanada, Avustralya, Portekiz, Endonezya, Sibirya, Şili ve Amazonlar’da görüldüğünü ortaya koydu. Çok yoğun ormanlık alanlara sahip olmasına rağmen ABD’nin doğusunda ise orantısız bir şekilde kontrol edilemeyen yangın sayısının çok az olduğuna dikkat çekilirken, Cunningham bu durumun bölgedeki farklı ağaç türlerinin kurumaya daha az meyilli olmaları nedeniyle ortaya çıktığını söyledi.
AB Kopernik İklim Değişikliği Dairesi’nden Dr Mark Parrington ise yeni araştırmanın kontrol edilemeyen yangınların, tropiklerin dışında daha önce bu türden yangınları geçmişte pek yaşamamış bölgelerde sıklıkla çıkmaya başlamasının müsebbibinin iklim değişikliği olduğunu belirtti. Parrington, “Kuzeyli yüksek enlemler küresel ortalamanın iki katı ısınıyor ve bu da söz konusu bölgelerde kontrol edilemeyen büyük yangınların sayısında artışın en yüksek seviyelerde gerçekleşmesine neden oluyor” dedi.
