Yeni bir çalışmaya göre Çin, Rusya, Suudi Arabistan, Türkiye, Vietnam ve İran halen +5 derece küresel ısınmayla ilişkili iklim hedefleri olan ülkeler arasında yer alıyor.
Paris-Equity-Check.org, (PEC) ülkelerin Ulusal Katkı Beyanları’nı (seragazı azaltım hedeflerini-NDC’ler) değerlendiriyor. En son değerlendirmesinde, gelişmiş ülkelerin çoğunun, son 18 ay içinde hedeflerini yükseltmelerine rağmen, BM tarafından kabul edilen 1,5 derece ısınma sınırına uygun planların hâlâ çok uzağında olduklarını ortaya koyuyor.
Özellikle ABD, Kanada, Avustralya, AB, Almanya ve İspanya 2.1 derece- 3,4 derece ısınma aralığına uygun planlar üzerinde çalışıyorlar. Kasım ayında yayımlanan COP27 Sharm El-Sheikh Uygulama Planı, küresel olarak daha iddialı emisyonlar için işbirliğini hızlandırmanın temel bir ön koşulu olan 1,5 derece sınırına ulaşma ve kayıp ve zarar finansmanı sağlama ihtiyacının altını çiziyor.
Dünyanın en yoksul ülkelerinin çoğunluğu 1,5 derece sınırını karşılama yolunda ilerliyor, ancak yeterli düzeyde mali destek olmadan 2020’ler ve 2030’lar boyunca karbon yoğun kalkınma yollarını izleyebilir ve “şu anda adil” 2030 hedeflerinden sonra adil emisyon seviyelerini aşabilirler.
PEC, BM’nin IPCC 5. Değerlendirme raporunda sunulan üç ilkeye dayanarak hedeflerin adilliğini ve iddiasını derecelendiriyor:
– Bir ülkenin daha hızlı seragazı azaltımı sağlama “kabiliyeti”
– Kişi başına düşen tarihsel “sorumluluk” emisyonları
– Kalan karbon alanına erişimde ‘eşitlik’.
Ulusal Katkı Beyanları’nın ana bulguları ise şu şekilde:
- AB Ulusal emisyon hedefleri: İlk kez ele alınan ulusal emisyonlar, Danimarka için 1,4 derece ile Macaristan için 3,7 derece arasında değişiyor. Fransa ve Portekiz 2,4 derece, Almanya 2,1 derece ve Litvanya 2.9 derecedir.
- Zengin ülkeler: AB’nin Ulusal Katkı Beyanı 3,2 dereceden 2,3 dereceye; ABD’ninki 4 dereceden 3,4 dereceye, Avustralya’nınki 4,5 dereceden 3,2 dereceye, Yeni Zelanda’nınki 5 dereceden 3,3 dereceye, Kanada’nınki 5 derecenin üstünden 3,1 dereceye düştü. Bu aktörlerin, bırakın 1,5 dereceyi, 2 derecenin altına uyum sağlamak için çok daha fazla çaba sarf etmesi gerekiyor.
- En az gelişmiş ülkeler: Bu ülkelerin çoğunun NDC’leri 1,5 dereceye oldukça yakın. Bu, düşük mevcut ve geçmiş emisyonlarının yanı sıra kişi başına düşen düşük GSYH’lerini yansıtıyor. Azaltım için zorlukları 2030’dan sonra zorluklar görmeye başlayacaklar, ancak yatırımlar ve uluslararası destek acil olarak gerekiyor.
- Orta gelirli ülkeler: Rusya, Çin, Tayland, Vietnam ve Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki çoğu ülkenin Ulusal Katkı Beyanları ciddi bir çaba eksikliği gösteriyor.
IPCC Uyarısı
BM’nin IPCC iklim bilimi paneli, 2022 WG2 değerlendirmesinde 1,5°C’nin üzerindeki ısınmanın hasat sorunlarına, yaşanmaz topraklara, sessiz baharlara ve çökmüş ekonomilere yol açabileceği uyarısında bulundu. Şu anda dünya, ülkelerin mevcut 2030 taahhütlerine sadık kalmaları halinde 2,4 derecelik sıcaklıklara ulaşma yolunda ilerliyor. Climate Action Tracker analistlerine göre, ülkeler mevcut politikalarına bağlı kalırlarsa 2,7 dereceye ulaşma yolunda ilerliyoruz.
COP21, 2015 Paris Anlaşması kapsamında yaklaşık 200 ülke, küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelere kıyasla 1,5 dereceyi hedefleyerek 2 derecenin çok altında sınırlama hedefiyle her 5 yılda bir yeni iklim planları sunmayı taahhüt etmişti. COP26 2021 Glasgow İklim Paktı kapsamında, bu ülkeler 1,5 derece ile uyumlu hedeflere yönelik çalışmaları hızlandırmayı kabul etmişti.
