Birleşmiş Milletler Genel Kurul arifesinde, binlerce akademisyen hükümetleri iklim faciasının faili fosil yakıtlarını ele alan uluslararası bir anlaşmayı müzakere etmeye çağırıyor.
Farklı disiplinlerden ve 71 ülkeden, 2000’den fazla akademisyen, bilim insanı ve araştırmacı, yarın ki BM Genel Kurulu’nda toplanacak dünya liderlerine, kömür, petrol ve gazdan küresel bir çıkışı düzenlemek ve denetlemek için “Fosil Yakıtların Yayılmasını Önleme Anlaşması” talep eden bir mektup yayımladı.
Açık mektupta akademisyenler, sanayi devriminden bu yana karbondioksit salımlarının neredeyse %80’inden sorumlu kömür, petrol ve gazın iklim değişikliğine en büyük katkıda bulunduğunu kabul ediyor. Ayrıca, “2018’de dünya çapında neredeyse her beş ölümden birinin fosil yakıtların neden olduğu hava kirliliğinden olduğunu” belirtiyor.
Buna rağmen, COP26 BM İklim Değişikliği Konferansı’na ev sahipliği yapan Birleşik Krallık da dahil olmak üzere ulusal hükümetler, fosil yakıt üretimini, Paris Anlaşması’nın 1,5 derece ısınma hedefine uygun seviyelerden yaklaşık %120 daha fazla salımlarla sonuçlanacak sekilde genişletmeyi planlıyor. İmzacı, Roma Kulübü Başkanı Sandrine Dixson-Decleve “Paris Anlaşması hedeflerimize ulaşmanın ve net sıfır ekonomiye geçişimizin tek yolu, fosil yakıtlardan şimdi çekilmek. Artık kaybedecek zamanımız kalmadı” dedi.
Mektup, BM Genel Sekreteri António Guterres tarafından fosil yakıt endüstrisi için bir “ölüm çanı” olarak müjdelenen ve son 10 yıldaki karbondioksit emisyonlarının %86’sının fosil yakıtların yakılmasından kaynaklandığını ortaya koyan geçen ayki Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporunun hemen ardından geliyor. İmzacı, Penn State Üniversitesi’ndeAtmosfer Bilimcisi Profesör Michael E Mannde “Fosil yakıtlar çağına son vermenin zamanı geldi” diye konuştu.
İmzacı NASA İklim Bilimcisi Peter Kalmus ise küresel bir acil durum içerisinde olduğumuzu, bu nedenle doğrudan buna yol açan ölümcül fosil yakıtları acilen ortadan kaldırmak için küresel koordinasyon gerektiğini ifade etti. Önerilen “Fosil Yakıtın Yayılmasını Önleme Anlaşması”, kömür, petrol ve gazdan adil ve hızlı bir küresel geçişi yönetmek için uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak için kritik önem taşıyor.
Mektup “Fosil yakıtların iklim değişikliğine önemli tarihsel katkısı ve endüstrinin devam eden genişleme planları göz önüne alındığında, sorunun ölçeği ile orantılı bir çözüm çağrısında” bulunuyor. Kömür, petrol ve gazın 1.5 derece hedefine uygun, aşamalı bir şekilde kaldırılması, ülkelerin fosil yakıtlara bağımlılık derecesini ve geçiş kapasitelerini dikkate alan, adil ve eşitlikçi küresel bir işbirliğini gerektiriyor. Bu işbirliği, gelişmekte olan ülkelerdeki işçiler ve topluluklar için adil bir geçişin yanı sıra herkes için iyi bir yaşam sağlamak için, teknoloji transferi de dahil olmak üzere finansal kaynaklarla desteklenmeli.
Açık mektup, akademisyenlerin Paris Anlaşması’nı tamamlayacak bir mekanizma aracılığıyla iklim değişikliği konusunda yeni bir uluslararası işbirliği çağını başlatmak için dünya liderlerine yaptığı çağrının ana hatlarını çiziyor:
- IPCC ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından belirtildiği gibi, mevcut en iyi bilimsel verilere dayanarak fosil yakıt üretiminin daha fazla genişlemesini durdurmak;
- Ülkelerin fosil yakıtlara olan bağımlılıklarını ve geçiş kapasitelerini dikkate alarak, adil ve hakkaniyetli bir şekilde mevcut fosil yakıt üretimini aşamalı bir şekilde durdurmak;
- Dünya çapında yenilenebilir enerjiye %100 erişim sağlamak, fosil yakıta bağımlı ekonomilerin çeşitlenmesine yardımcı olmak ve dünyadaki tüm insanların ve toplulukların adil bir küresel dönüşüm yoluyla refaha ermesini sağlamak amacıyla bir dönüşüm planına yatırım yapmak.
Fosil Yakıtların Yayılmasını Önleme Anlaşması Girişimi Direktör Yardımcısı Rebecca Byrnes,“Dünyanın önde gelen bilim insanları bundan daha net olamazdı – iklim krizinin başlıca nedeni kömür, petrol ve gazdır ve dünya çapında neredeyse her beş ölümden birinden sorumlu. Bu kitle imha silahlarının sürekli genişlemesine izin veren herhangi bir “net sıfır” politikası yetersiz. Hükümetler nasıl ozon tabakasını incelten kimyasalları aşamalı olarak kaldırmak veya nükleer silahların yayılmasını durdurmak için bir araya geldiyse, şimdi de acilen bir ‘Fosil Yakıtın Yayılmasını Önleme Anlaşması’nı müzakere etmeleri gerekiyor” dedi.
Açık mektubun tam metnine ve imzacıların listesine buradan, Türkçesine ise buradan ulaşabilirsiniz.
